Ajratilgan bo’lak turlari va uslubiyati gapning ajratilgan bo‘laklari

GAPNING BARCHA BO‘LAKLARI AJRATILISHI MUMKIN:

1. 
   Ajratilgan hol. O‘zidan oldin kelgan holning ma’nosiga aniqlik kiritiladi, izohlaydi. M: O‘sha joyda, taxta ko‘prikning ostida, kichik buloq bor.
   
2. 
   Ajratilgan to‘ldiruvchi. O‘zidan oldin kelgan to‘ldiruvchini ma’nosiga aniqlik kiritib izohlaydi. M: Bog‘chdagi do‘stimni – Qodirni ko‘rdim.
   
3. 
   Ajratilagn aniqlovchi shaxs yoki narsaning belgisini, kimga yoki nimaga qarashliligini ta’kidlab, ayirib ko‘rsatadi. M: Qobil bobo, yalangbosh, yalangoyoq eshik yonida dag‘-dag‘ titraydi. Bizning, o‘quvchi yoshlarning, o‘z maqsadlari bor.
   
4. 
   Ajratilagn izohlovchi, asosan, izohlanmishdan keyin keladi. Ko‘pincha egaga taaluqli bo‘ladi. M: O‘glim – qo‘zichig‘im – orom olib uxlayapti.
   

MASHQLAR
258-mashq. O‘qing. Ajratilgan bo‘laklarni topib, turini belgilang. Ajratilgan
aniqlovchi, ajratilgan to‘ldiruvchi, ajratilgan holli gaplarni alohidaalohida
ko‘chiring.
1. ...Bu kampir Toshkentda ishlaydigan o‘g‘linikida bir oy turib, yana qishloqqa, boshqa bolalari, nevaralari huzuriga ketayotgan ekan. (M. Salom) 2. Axir uning, Vohidning ham o‘ziga yarasha obro‘si, yigitlik g‘ururi, izzat-nafsi bor-ku! (O.Y.)
3. Mana hozir ham Akromning yolg‘iz unga, Sayyoraga, tanish bo‘lgan bo‘lakcha bir samimiyat to‘la xatini o‘qirkan, ... tomog‘iga bir nima kelib tiqildi. (O.Y.) 4. Boyagi yigitning, Avazning, qo‘li gul ekan. (P.Q.) 5. Otam — Rustam Jo‘rayev — maktabda biologiyadan dars beradi. 6. Soyda, qo‘shyong‘oqning tagida, oppoq qorga ko‘milib uzoq turdi. (O.Y.)
259-mashq. Uyga vazifa. Tinish belgilarini qo‘yib ko‘chiring, ajratilgan
aniqlovchilarni topib, tagiga chizing.
Siyrak daraxtli ikkinchi bir tepalikda bir necha kishilarning ayol va erkaklarning qorasi ko‘rindi. (O.) 2. Ulardan biri ko‘zoynakli keksa hammadan keyin qolib uzoq suhbatlashdi. (R.F.) 3. O‘zim injenerman; O‘zbekistonning Sizning yurtingizning ta’rifini eshitganman. (Gazetadan)