Ajiratilgan aniqlovchi ajiratilgan to’ldiruvchi reja: To ’ldiruvchi haquda Toldiruvchinmgma‘no turlari

3.Qaralmishnmg egalik qo’shimchasisiz shakillanishi: bizning uy, sizning ayvon, Bizning yorni ko’rgan bormi(

Qaratuvchili birikmadan bu vazifada kelayotgan so’zlarning o’zaro munosabatlaridan turli ma‘nolar anglashilishi mumkin:

1. Qarashlilik: Azizaning kitobi, mening onam.

2. Xoslik: olmaning bari, piyozning pusti.

3. Butun bo’lak: stolning oyog’i, uyning eshigi,

4. Tur-jins: olmaning yaxshisi, odamning aqllisi.

5. Bajaruvchi va harakat munosabati: bolaning yig’isi, itning hurishi.

Bu ma‘nolarning barchasi [Ism q.k. - Ism e.q. = qaratuvchi va

qaralmish] qolipi emas, balki so’zlarning ma‘noviy munosabatlari hosilasidir.

Qaralmishdagi egalik affiksi qaratuvchining qaysi shaxsda ekanligini bildirib turadi. Shu boisdan ko’p hollarda qaratuvchi qo^llanilmasligi ham mumkin: ukang, kitobing kabi. Bunda ta‘kid muhim rol o’ynaydi. Qaratuvchini ta‘kidlash lozim bo’lganda, u, albatta, qo’llanadi. Boshqa hollarda qaratuvchining qo’llanishi nutqiy ortiqchalikn i keltirib chiqaradi.