Mavzu: Sonning logarifmi. Asosiy logarifmik ayniyatlar. Ko`paytma,
bo`linma va darajaning logarifmi
Maqsad:
Dars davomida o`quvchilarga tarqatilgan materiallarni ular tomonidan
yakka va guruh holatida o`zlashtirib olishlari hamda o`zaro suhbat-munozara
orqali, turli misollar orqali tarqatma materiallar, undagi topshiriqlar qay darajada
o`zlashtirilganligini nazorat qilish. Dars davomida o`quvchilar tomonidan
baholarini egallashga imkoniyat yaratadi.
Darsning tashkiliy qismi bo`ladi va unga 2 daqiqa ajratiladi. So`ngra
o`qituvchi uyga berilgan vazifalarni tekshiradi va o`quvchilarning hatolarini
to`g’irlaydi, bunga 10 daqiqa vaqt ajratadi. Keyin o`qituvchi doskaga bugungi
o`tiladigan amaliy mashg’ulot mavzusi bo`yicha turli ko`rinishdagi, turli
qiyinliqdagi misollardan ishlab ko`rsatadi, tushuntiradi va o`quvchilarga
tushunmagan joylarini so`rashlari mumkinligini aytadi. O`quvchilar tushunmay
qolgan joylaridan o`qituvchiga savollar beradi so`ng o`qituvchi ularning
savollariga javob berib o`tadi. Xullas, o`quvchilar bilimini faollashtirish bosqichi
o`tkaziladi. Bunga 15 daqiqa vaqt etadi.
Misol uchun o`qituvchi tushuntirgan misollar:
Hisoblang:
27
3
/
1
2
4
64
2
/
1
2
3
.
6
4
36
.
3
9
12
36
.
5
3
/
2
3
.
2
144
.
4
64
.
1
5
5
7
7
3
3
5
5
5
2
2
3
12
2
Log
Log
Log
Log
Log
Log
Log
Log
Log
Log
Log
Log
Log
O`qituvchi doskada ishlab ko`rsatgan va tushuntirgan misollarini dsskadan
o`chirmagani maqul, o`kuvchilar dars davomida undan fsydalanadilar. Matematika
xonalarida formulalar yozilgan devoriy gazetalar bo`ladi yoki bo`lmasa o`qituvchi
avvaldan tayyorlab qo`ygan logarifmik formulalar yozilgan plakatni o`quvchilar
foydalanishi uchun xonaga dars davomida osib qo`yadi.
Bundan oldingi maruza darslarida mavzu bo`yicha quyidagi savollar bugungi
amaliy mashgulotga o`qib, tayyorlanib kelishlari uchun hamma o`quvchilarga
berib yuborilgan:
1.
Sonning logarifmi. Asosiy logarifmik ayniyat.
2.
Ko`paytmaning logarifmi.
3.
Bo`linmaning logarifmi.
4.
Darjaning logarifmi.
Taxminan xonada 20 ta o`quvchi bo`lsa ularni 5 tadan 4 ta guruhga ajratib
olinadi (agar o`quvchilar soni undan ham ko`p bo`lsa 5 yoki 6 ta guruhga
ajratiladi) va har bir guruhga avvaldan tayyorlab qo`yilgan tarqatma materiallarni
beradi. Bu materiallarda bitta savol va 5 tadan missllar bo`ladi. Misol uchun
quyidagilar bo`lishi mumkin: Birinchi guruhda.
a)
Sonning logarifmi. Asosiy logarifmik ayniyat.
b)
Hisoblang
s) Taqqoslang
1)
256
log
2
1)
5
log
4
va
9
log
4
2)
12321
log
1
2)
7
log
3
/
1
va
7
log
9
/
1
d) İfodaning ishorasini aniqlang.
2
10
log
3
İkkinchi guruhda:
a)
Ko`paytmaning logarifmi.
b)
Hisoblang
1)
2
log
5
log
10
10
4)
3
log
2
log
1
5
log
2
10
6
8
10
36
2)
2
/
3
log
6
log
3
3
5)
10
log
18
log
15
log
9
9
9
3)
72
log
2
log
12
12
Uchinchi guruhda:
a)
Bo`linmaiiig logarifmi.
b)
Hisoblang
1)
3
log
75
log
5
5
4)
3
7
7
7
21
log
3
14
log
36
log
2
/
1
2)
2
log
54
log
3
/
1
3
/
1
5)
2
log
8
log
4
log
2
/
1
4
/
1
7
125
3
49
)
25
81
(
3)
32
log
16
/
1
log
8
8
To`rtinchi guruxtsa:
a)
Darjaning logarifmi.
b)
Hisoblang.
1)
4
/
3
13
169
log
4)
4
3
/
1
243
log
2)
3
11
121
log
5)
2
log
3
20
log
10
log
4
log
2
2
2
2
3)
128
log
6
/
1
2
O`qituvchi har bir guruh azolariga o`z guruhining materiallaridan bittadan
nusxa beradi, so`ngra har bir guruh o`z materiallarini hamjixatlikda o`zaro ishlab
o`rganadi. Bunga o`qituvchi tomonidan 18 daqiqa vaqt beriladi. O`qituvchi
o`quvchilarga har biri o`z guruhiga berilgan materiallarini qunt bilan o`rganishini
va bilmagan tushnmaganlarini guruhning bilgan o`quvchilaridan so`rab
o`rganishlarini, bilganlari bilmaganlarga o`rgatishi kerakligini, har bir guruhning
ballari yig’ilib, qaysi guruhning bilimi kuchli-yu qaysi biriniki kuchsizligini
aniqlashini aytadi. Shundan so`ng har bir guruh azolari bilmaganlarini so`rashga va
o`z guruhining balini ko`tarishga, yani guruhini uyaltirmaslikka harakat qilish
masuliyatni his qiladi. Bilganlari esa bilmaganlariga tushuntirib o`z guruhining
balini ko`tarishga harakat qiladi. O`qituvchi esa har bir guruhning bajargan
ishlarini aylanib kuzatib turadi.
Belgilangan vaqt tugagandan so`ng o`qituvchi qog’ozga avvaldan yozib
qo`yilgan raqamlardan har bir guruhning oldiga borib o`sha guruhning azolari har
biri bittadan tortib olishlarini so`raydi. Har bir azo birdan beshtacha bo`lgan
raqamlardan bittasiga ega bo`ladi, yani qog’oz beshta bo`lib har biriga 1 dan 5
gacha bo`lgan sonlar yozilgan bo`ladi va har bir guruh azosiga bittadan to`g’ri
keladi.
So`ngra o`qituvchi ikkinchi guruhga ham xuddi shunday raqam oldiradi,
so`ng uchinchi va to`rtinchi guruhlar ham huddi shunday raqamlarga ega bo`ladi.
Shundan so`ng o`qituvchi har bir guruhning birinchi raqamli azolarz bir joyga
o`tishlarini so`raydi, so`ngra har bir guruhning ikkinchi
raqamli azolari bir joyga
to`planib o`tirishlrini so`raydi, shu tartibda uchinchi, to`rtinchi va beshinchi raqam
egalari ham boshqa-boshqa joylarga to`planadilar, va nihoyat, o`z-o`zidan 4
kishidan iborat bo`lgan 5 ta guruh hosil bo`ladi. Bular 1- raqam egalari bitta gurux,
2-raqam egalari bitta guruh va hokazo.
Har bir yangi guruhda avvalgi guruhlardan bittadan vakil yig’iladi.
Umumiy mavzu bo`yicha to`rt hil variant ham to`planadi.
Yangi tuzilgan guruxning har bir azosi ikkita vazifani, yaniy o`qituvchi va
o`quvchi vazifasini oladi.
O`qituvchi sifatida navbatma-navbat yangi guruh azolari avvalgi guruxda
o`rgangan misollarini yangi guruhga o`rgatadi.
O`quvchi sifatida yangi guruhning har bir azosining variantidagi
misollarini qunt bilan o`rganadi, bilmaganlarini so`rab o`rganishga harakat qiladi
va misollarni birgalikda tahlil qiladi. O`qituvchi bunga 20 daqikg vaqt beradi.
O`quvchilar bir-birlarining materiallarini o`rganib, o`zaro tahlil qilib
bo`lganlaridan so`ng. o`qituvchi barcha tinglovchilarni yana qaytadan avvalgi, yani
mashg’ulot boshlanishidagi guruhlariga qaytishlarini so`raydi.
Hamma dars boshlanishidagi guruhlariga yig’ilgandan so`ng, o`qituvchi
o`quvchilarga darsdagi berilgan hamma variantlar bilan tanish ekanligini aytib, har
bir o`quvchidan variantlarning hohlagan savolini va misolini so`rashini aytadi. Har
bir guruhning har bir azosining bali yig’ilib, qaysi guruh yaxshi natijaga
erishganligini aniqlashini aytadi.
Baho sistemasida to`liq javob bergan - 5 baho, qo`shimcha -4 baho, luqma
tashlansa -3 baho, javob bermasa -2 baho, umuman ishtirok etmasa -1 baho
qo`yiladi, bahoni hisoblash uchun har bir guruh o`z guruhidan o`ziga «hisobchi»
tayinlashi mumkin. Savol-javob o`tkaziladi. Bir guruh azolari boshqa guruh
azolariga savollar berishlari mumkin. Bunga 10 daqiqa vaqt ajratiladi. So`ngra
guruhlarning yig’ilgan ballarini hisoblab chiqaradi. Har bir guruhning yig’ilgan
ballarini o`z guruhi azolariga teng bo`ladi. Agar guruhda bunga noroziliklar
bo`ladigan bo`lsa yani bazilari faol ishtirok etmagan yoki umuman ishtirok
etmagan bo`lsa, uning dars jarayonida biror narsani bilib olgani, eslab qolib
o`zlashtirganini hisobga olgan holda unga eng ketik baholar qo`yiladi. Bu
o`quvchini keyinchalik shu shakldagi darslarda faol bo`lishiga undaydi.
Har bir o`quvchi baholangach o`qituvchi mashg’ulotga yakun yasaydi.
O`kuvchi faoliyatiga baho beradi, berilgan javoblarga o`z fikrini bildiradi va
quyidagi savollar bilan murojat qiladi:
-
bugungi mashg’ulotda nimalarni bilib oldingiz?
-
nimalarni o`rgandingiz?
-
nimalar sizlar uchun yangilik bo`ldi?
-
yana nimalarni bilishni istaysiz? [z]
O`qituvchi o`quvchilarning javoblarini diqqat bilan tinglaydi va ularga
minnatdorchilik bildiradi. Bunga 3 daqiqa vaqt etadi.
So`ngra uyga vazifa berib darsni yakunlaydi. Bunga 2 daqiqa vaqt
etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |