Astronomiya osmon jismlarini va ular ular sistemasini harakatini tuzilishini kelib chiqishini va rivojlanishini o’rganadigan fandir.
Astronomiya osmon jismlarini va ular ular sistemasini harakatini tuzilishini kelib chiqishini va rivojlanishini o’rganadigan fandir.
Astrnomiya eng qadimiy fanlardan biri bo’lib u inson amaliy ehtiyojlar asosida yuzaga keldi va bu ehtiyoj jismlar birgalikda rivojlanadi.
Boshlang’ich astrnomik malumotlar bundan ming avval malum bo’lgan bo’lib, ulardan shu mamlakat halqlari vaqtlarini aniqlashda foydalanilgandir.
Hozirgi vaqtda ham astrnomiya da aniq vaqtni va geografik kordinatalar aniqlashda dengizda suzish , aviatsiya kosmanaftikada kortografiyada foydalaniladi.
Hozirgi vaqtda ham astrnomiya da aniq vaqtni va geografik kordinatalar aniqlashda dengizda suzish , aviatsiya kosmanaftikada kortografiyada foydalaniladi.
Hozirgi zamon astronomiyasi tabiy fanlar bilan uzviy bog’langan bo’lib boshqa fanlar yutuqlarida yutuqlardan foydalanadi.
3-su’wret. Aristotel (eramızdan burıng’ı IV a’sir) A’lemnin’ du’zilisin usılay
sa’wlelendirgen.
Astrnomiyani o’rganish qaysi malumotlar ishonchli taktlardan va qaysilari esa vaqt o’tishi bilan o’zlarini ish bilan bo’lgan bo’lgan ilmiy farazlardan iboratligicha ahamiyat berish zarur.
Astrnomiyani o’rganish qaysi malumotlar ishonchli taktlardan va qaysilari esa vaqt o’tishi bilan o’zlarini ish bilan bo’lgan bo’lgan ilmiy farazlardan iboratligicha ahamiyat berish zarur.
O’tgan asrda faylasuvlardan biri bilish doirasi chekanlanganligini takidlash maqsadida odamlar yoritgichlardacha bo’lgan masofalargacha o’lchaydiga bo’lslar ular yulduzlarning kimyobiy tarkibini hech qachon aniqlay olmaydilar deb davo qilganlar.
Biroq tez orada epikteral analiz usulu kashf etildi va astrnomlar faqat yulduzlar atmosmerasining kimyobiy tarkibini emas balki ularning haroratini ham aniqladilar.
Biroq tez orada epikteral analiz usulu kashf etildi va astrnomlar faqat yulduzlar atmosmerasining kimyobiy tarkibini emas balki ularning haroratini ham aniqladilar.
Yerning tabiy yo’ldoshi oyning bizga yaqi bo’lgan osmon jismi ekanligini bizning planetamizni boshqa katta kichik planetalar bila birga quyosh sistemasiga tarkibiga kirishni ham planeta quyosh atrofida aylanishini bilamiz.
Quyosh o’z navbatida osmon ko’rinadi yulduzlarni bizning yulduz sistemasi gallaktika tarkibiga gallaktikaig shunday ulkanki hatto uch yuzming km taqsim sekund bilan tarqaladigan yorug’lik ham uning bir chekasidan ikkinchi chekkasigacha bo’lgan masofa bir mln yilda o’tadi. Koinot gallaktikalar juda ko’p ammo ular nihoyatda uzoq bo’lib biz oddiy ko’z bilan ular atigi bittasi andromediya tumaligini ko’ramiz.
Quyosh o’z navbatida osmon ko’rinadi yulduzlarni bizning yulduz sistemasi gallaktika tarkibiga gallaktikaig shunday ulkanki hatto uch yuzming km taqsim sekund bilan tarqaladigan yorug’lik ham uning bir chekasidan ikkinchi chekkasigacha bo’lgan masofa bir mln yilda o’tadi. Koinot gallaktikalar juda ko’p ammo ular nihoyatda uzoq bo’lib biz oddiy ko’z bilan ular atigi bittasi andromediya tumaligini ko’ramiz.
Astronomiya sistemalarda harakati kelib chiqish qonunlarini o’rgatadi. Hozirgi zamon astronomiyasi qo’llayotgan telesko’p hamda fan tehnikaning erishilgan yutuq tufayli yaratilgan astronomic yodamida koinotlar hamma sohasiga kirib borishi osmo o’rgaishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar:
M. M. Dagayov, B. D. Demin, B. M. Shargun Astronomiyaliq M. 1983 y.
R. Banulen, E. Kanobich, V. Morz. Кurs obchiy astronomiya. М. 1984 y.
Y. Polonov Umumiy astronomiya kursi. T. 1965 y.
M. Dagayov. Laboratorniy praktikum po kurs obchiy astronomiya M. 1977 y
