Ҳайдарова С. Sql тили: имкониятлари ва қЎлланилиши

3.4. MySQL маълумотлар базаси сервери

MySQL маълумотлар базаси (МБ) сервери – бу катта ҳажмдаги ахборотларни структураланган кўринишда сақлаш ва PHP скрипт тили ѐрдамида унга кириш имконини берувчи дастур ҳисобланади. PHP сервер томонида ишлайдиган сервер тили ҳисобланади. MySQL МБ сервери мижоз дастурлари сўровларига жавоб беради. PHP скрипт кўринишида MySQL учун хусусий мижоз иловасини яратишдан аввал биз phpMyAdmin мижоз иловасидан фойдаланайлик.

MySQL маълумотлар базаси серверига PHP тилида ѐзилган phpMyAdmin иловаси ѐрдамида уланиш мумкин. У SQL сўровларни киритиш ва натижалар олиш имконини беради.
MySQL маълумотлар базаси серверини бошқариш учун SQL тили буйруқларидан фойдаланилади. Бу реляцион МБ ларида ишлашга имкон берадиган тилдир. Демак, MySQL - маълумотлар базаси сервери, SQL тили ѐрдамида сиз бу маълумотлар базаси билан мулоқот қиласиз.
MySQL маълумотлар базаси сервери иши билан танишиш учун бир неча буйруқларни киритиш зарур, ундан аввал PHP тилида ѐзилган phpMyAdmin иловасини ҳосил қиламиз. Бу илова XAMPP ва MAMP дастурий пакетларнинг таркибига киради. Бу пакетлар ичида Apache, PHP ва MySQL нинг нусхалари бўлиб, phpMyAdmin иловасидан фойдаланиш учун аввало XAMPP ѐки MAMP ѐки Denver ни ўрнатиш зарур.
XAMPP ўрнатилгандан сўнг система қайта юкланганда XAMPP нинг бошқариш панели пайдо бўлади (7-расм).

7. 
   расм. XAMPP нинг бошқариш панели
   

phpMyAdmin иловасига кириш учун MySQL ѐзуви рўпарасидаги Admin тугмаси босилади. Шундай қилиб, натижада браузерда phpMyAdmin саҳифаси очилади (8-расм).

8. 
   расм. phpMyAdmin саҳифаси
   

phpMyAdmin логотипининг тагида нишонлар жойлашган, чапдан иккинчи нишон устида сичқонча тугмасини босиб (9-расм), SQL-сўровларни киритиш учун 10-расмдаги ойнани ҳосил қиламиз.

9. 
   расм. SQL- сўровлар ойнасини очиш учун нишон
   

10. 
    расм. SQL- сўровни киритиш ойнаси
    

MySQL маълумотлар базаси сервери бир неча маълумотлар базасини бошқариши мумкин. Серверга улангандан сўнг биринчи навбатда сиз ишлаш керак бўлган маълумотлар базасини танлашингиз керак. Бунинг учун жорий сервердаги базалар рўйҳатини олиш зарур.
SQL- сўровни киритиш ойнасида қуйидаги буйруқни киритинг: SHOW DATABASES ва OK тугмасини босинг.
Бу сўров MySQL серверда мавжуд бўлган маълумотлар базаси рўйҳатини кўрсатади. Натижада phpMyAdmin нинг асосий ойнасида сўров натижаси ҳосил бўлади (11-расм).

11. 
    расм. phpMyAdmin нинг асосий ойнасида сўров натижаси
    

Унга кўра information_schema ва mysql номли базалар мавжуд эканлигини кўрамиз. MySQL биринчи базадан серверда қолган базаларни ҳисобга олишда фойдаланади, агар сиз катта лойиҳалар билан ишлашни режалаштирмаѐтган бўлсангиз уни шундайлигича қолдирганингиз маъқул.
Иккинчи базада MySQL фойдаланувчилар, уларнинг пароли ва ваколати тўғрисидаги маълумотларни сақлайди.
test маълумотлар базаси – бу шунчаки шаблон, у бошида MySQL билан биргаликда берилади, уни бемалол ўчириб ташлашингиз мумкин, чунки сиз ўз хусусий маълумотлар базангиз билан ишлайсиз.
Яна бир MySQL буйруғини кўрайлик: DROP (Ўчириш)
DROP DATABASE test
Бу буйруқни SQL- сўровни киритиш ойнасида киритиб, OK тугмасини боссангиз, phpMyAdmin DROP DATABASE буйруғи ўчирилганлиги ҳақидаги хабарни чиқаради. Шундай қилиб, phpMyAdmin га ўрнатилган хавфсизлик воситаси жуда муҳим сўровларни ишга туширишга тўсқинлик қилади.
phpMyAdmin даги маълумотлар базасини ўчириш учун phpMyAdminning асосий ойнасидаги Базы данных (юқорида чапдан охирги) ѐрлиғига ўтинг, серверингиздаги базалар рўйҳатини кўрасиз.
Сиз ўчирмоқчи бўлган база (бизнинг ҳолда бу test) олдидаги байроқчани белгилаб, пастдан ўнгдаги Удалить тугмасини босинг(12-расм).
phpMyAdmin иловаси сиз ҳақиқатан ҳам маълумотлар базасини ўчиришингизни тасдиқлашни сўрайди. Ижобий жавоб бўлганда сизнинг илтимосингизни бажаради, phpMyAdmin эса бу амал муваффақиятли бажарганлиги тўғрисидаги хабарни чиқаради.
MySQL да DROP DATABASE га ўхшаш хавфли буйруқлар мавжуд бўлиб, агар эҳтиѐтлик билан иш кўрмасангиз, барча маълумотлар базасини ўчириб ташлашингиз мумкин.
phpMyAdmin ҳар доим ҳам сизни хатолардан ҳимоя қилиб, огоҳлантирувчи хабарларни чиқармаслиги мумкин.

12. 
    расм. phpMyAdmin да маълумотлар базасини ўчириш тугмаси ишончли ҳимояланган (яширинган)