ҲАҚИ Қий тиббиёт (Йўқотилган шифо изидан) gerçek tip

“3 кунлик очлик”
бўлимига қаранг). Оғриқ ва қон келиши
тўхтагандан кейингина уй ишларига қараши мумкин. Аммо овқат-
ланмаслиги, 5-7 кун давомида, мева ва сабзавот шарбати билан
озиқланиб туриши лозим. 
Мана шу шаклда заиф бачадон қувват қозонади. Шундан кейин
ҳам ҳомила тушиши давом этаверадиган бўлса, у ҳолда муаммо бача-
донда эмас, чақалоқда ҳисобланади. 
Бу ҳолда, чақалоқнинг туғилганидан кўра, тушиб кетгани маъқул.
Ҳомиладор аёл парвариши
Озғин аёллар ҳомилалик даврида 6-10 килограмм атрофида семи-
риши нормал ҳол. Семиз аёллар эса, бу даврда семириши керак эмас,
аксинча, озгани маъқул. 
Халқ орасидаги “Ҳомиладор аёл иккита одамнинг овқатини
ейиши керак”, деган тушунча жуда нотўғри. 
413

---

Ҳомилалик даври яхши кечиши учун, заиф аёллар ҳам, семиз аёл-
лар ҳам илк 3 ойни, кўп ейиш ўрнига, 3 кунлик рўзалар билан ўтказ-
гани маъқул. 
Кейинги ойларда эса, еётган нарсасига эътиборли бўлиб, тўйгуни-
ча овқатланмаслиги лозим.
Оч қолган она вужудида озиқ ва кислород танқислиги вужудга
келади. Бу ҳолда, етарли озиқ ва ҳавога эришиш учун чақалоқ ҳара-
катга тушишга мажбур бўлади. Бу эса, унинг қон айланишини тезла-
тади. Танасида ҳосил бўлган қон босими бутун аъзоларига қувват
бағишлайди. Фаол ҳаракатлари унга жисмонан соғлом шаклланиши
учун замин ҳозирлайди. 
Шундай қилиб, она очлиги фарзанд соғломлигига сабаб бўлади.
Булардан ташқари, онанинг қилган ҳар бир жисмоний ҳаракати,
спорт ёки нафасини ростлаш учун қилинган бадантарбиялари ҳам
чақалоқ шаклланишида муҳим аҳамиятга эга. Ҳомиладор аёлнинг
осон туғиши ва сутининг тоза бўлиши учун, илк 4-5 ой ичида кўпроқ
мева, тарвуз, қовоқ, кўкатлар, пиширилмаган сабзовотлар, табиий
асал, бодом, ёнғоқ каби қуруқ озуқалар бўлгани маъқул. У калций,
витамин ва протеин эҳтиёжини шу моддаларга бой беда, исмалоқ,
жағжағ, шивит, кашнич, қичитқи ўти, турп каби кўкатлардан, сарса-
бил карами, артишок ва ҳафтасига 3-4 марта, тортишига қараб, гўшт
ёки балиқ каби овқатлардан таъминлаши мумкин. 
Яшил сабзавотлардаги мавжуд калций ва протеинлар ҳазми жуда
осон бўлади. Улардаги хлорофил қондаги гемоглобинга ўхшагани
учун, камқонликка жуда асқотади. Яшилликлардаги органик кисло-
талар фаол тозаловчи бўлгани боис, бачадон ва туғиш йўлларидаги
мускулларни турли кир қатламларидан, томирлари тиқинлардан
тозалайди. 
Ҳомиладор аёлнинг пишган овқатга унчалик эҳтиёжи йўқ. Аммо
истаса, кунига бир марта ейиши мумкин. 
Ҳомиладорликнинг охирги 2 ойида хурмо ейиши, бир соат даво-
мида ивитилган зиғир уруғи, саримсоқ, шафрон ва зайтун ёғи исте-
мол қилиши бачадонни қувватлантириб, туғиш йўлларини соғлайди.
Чақалоқ жинси
Эркак болага ҳомиладор аёл чақалоқ оғирлиги ва ҳаракатларини
ўнг тарафида ҳис қилади. Ўнг кўкраги учи катталашиб, ранги ўзгара-
414
414

---

ди. Юришни ўнг оёқдан бошлайди, ўрнидан туришда ўнг қўлига тая-
нади. Қиз чақалоқда эса, бу аломатлар - тамоман тескари - кўпроқ чап
тарафга мойил бўлади.
Ҳомилаликнинг 16 ҳафтаси ниҳоясида, шаклланган чақалоқни
тарбиялаш вақти келган ҳисобланади. Унга яхши нарсаларни гапи-
риб бериш, Қуръон ўқиб бериш, ўргатиш мумкин. 
Чақалоқ она қорнида эшитганларини, туғилгандан сўнг тез ўрга-
нади ва ҳатто эслай олади.