Aholini ish bilan ta’minlashning mohiyati. Aholini ish bilan ta’minlashda qatnashadigan davlat organlari

Davlatning aholini ishsizlikdan muhofaza qilish borasidagi tadbirlari.
Jiddiy talofotlarga yo’l qo’ymaslik maqsadida davlat ish bilan ta’minlashni oshirish siyosatini o’tkazadi. CHunonchi, ishsizlikning friktsion va yashirinchi, turlari o’sganda davlat:
-qaytadan kasb o’rgatadi;
-ta’lim berish tizimini kengaytiradi;
-bo’sh ish joylari haqidagi axborotlarni keng tarqatadi;
-mehnat birjalariga investitsiyalarni ko’paytiradi.
Agar ishsizlik davriy xususiyat kasb etsa, davlat byudjet, fiskal, kredit-pul munosabatlari va vositalarini ishga soladi, ya’ni:
-ish bilan ta’minlashni kuchaytirish uchun ishlab chiqarishga ko’proq mablag’ sarflaydi;
-tadbirkorning manfaatdorligini oshirish uchun suda, hamda kreditlarning foiz stavkalarini pasaytiradi;
-ishlab chiqaruvchi va iste’molchilarga solinadigan soliqlarni kamaytiradi.
Bu tadbirlardan tashqarii, davlat mehnat bozorini tashkil etish va tartibga solishda:
-aholi soni, yo shva jinsi salmog’idagi o’zgarishlarga;
-ish bilan bandlikdagi tarmoq va hudud o’zgarishlariga,
-qo’shimcha ishchi kuchini ishlab chiqarishga jalb etish mezonlariga;
-ishlab chiqarish kuchlarining hududiy joylashuvi kabi omillarga alohida e’tibor beradi.
Ishsizlikni kamaytirishning iqtisodiy tadbirlaridan eng asosiysi xalq xo’jaligi tarmoqlarida bozor talabiga muvofiq kichik korxonalarni barpo etishdir. Bunga esa:
-mehnat unumdorligini oshirish;
-ish joylarining moddiy-texnikaviy, texnologiya va sarmoya ta’minotlarini yaxshilash;
-yangi noqishloq xo’jaligi mehnati zonalarini tashkil etish;
-ishlovchilar moddiy manfaatdorligini oshirish; 
-oqilona soliqlar orqali erishish mumkin.
Binobarin, kichik korxonalarni tashkil etish quyidagi tamoiyillarga asoslanadi:
1.Ishlab turgan korxona (tashkilot) tarkibidan bir yoki necha tarkibiy bo’linmagan ajralib chiqishi.
2.Birlashmaning tarkibiy birligi bazasida kichik korxona tashkil etish.
3.Kichik korxonani muayyan umumiy maqsadlarni amalga oshirish uchun sa’y-harakat va resursni birlashtirishni ko’zlaydigan muassasa, korxona, tashkilot, fuqarolar tashabbusi bilan tashkil etish. 
O’zbekiston Respublikasida kichik korxonalarning quyidagi turlari bor:
1.Davlat mulkiga asoslangan kichik davlat korxonalari.
2.Jamoa mulkiga asoslangan kichik shirkat korxonalari, kichik aktsiyadorlik korxonalari, xo’jalik jamoalari va shirkatlarning kichik korxonalari, jamoa va diniy tashkilotlarning kichik korxonalari.
3.Fuqarolarning mulkiga asoslangan
-yakka tartibda ishlaydigan va oilaviy kichik korxonalar.
4.Kichik ijara korxonalari.
5.Kichik qo’shma korxonalar.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1.Abdullaev Yo. «Bozor iqtisodiyoti asoslari». Toshkent: «Mehnat»-1997 yil, 321-329 betlar.
2.Abdurahmonov Q., Bozorov N., Volgin N. va boshqalar. «Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi». Toshkent: «O’qituvchi»-2001 yil, 81-92 betlar.
3.Abdurahmonov Q.H., Xolmo’ninov Sh.R. «Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi». Toshkent-2004 yil, 42-51 betlar.
4.Giddens Entoni. «Sotsiologiya». Toshkent: «Sharq»-2002 yil, 560-565 betlar.
5.Karimova. O., G’afforov Z. «Davlat va huquq asoslari». Toshkent: «O’qituvchi»-1995 yil, 380-387 betlar.
6.Markovich Danilo. «Sotsiologiya truda». Moskva: «Progress»-1988 yil, 358-371 betlar.
7.Usmonov S.N, Dodoboev Yu.T. «Bozor iqtisodiyoti asoslari». Toshkent: «Fan»-1999 yil, 92-94 betlar.
8.Chjen V.A. «Bozor sharoitida mintaqaning tarmoq taraqqiyoti». Toshkent: «Iqtisodiyot va huquq dunyosi»-1997 yil, 149-175 betlar.
9.O’zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksi. Toshkent: «Adolat»-1996 yil, 26-33 betlar.
10.O’zbekiston Respublikasi entsiklopediyasi. Toshkent-1997 yil, 327-330 betlar.
11.O’lmasov A. «Iqtisodiyot asoslari». Toshkent: «Mehnat»-1997 yil, 117-119 betlar.