Барча йирик геосиёсий ўйинчиларнинг манфаатлари бир жойда тўпланган жойлар дунё харитасида деярли кўп эмас. Кучларни тўплайдиган иккинчи майдон бу Марказий Осиё, яъни кўпчилик айтмоқчи Ўрта Осиёдир.
Ўзининг жўғрофий жойлашуви туфайли бу ҳудуд қадимдан турли кучларни ўзига жалб қилиб келган: Хитой империяси, Персия, Британия, Россия ва сўнгги йилларда АҚШ. Бу ерлар кўплаб маротаба йирик қарама-қаршиликлар майдонига айланган. XIX асрда Англия ва Россия ўртасида юзага келган, қудратли давлатларнинг тўғридан-тўғри тўқнашувларисиз кечган, қарама-қаршиликларда эса ва диверсия услублардан фойдаланилганлиги туфайли "Катта ўйин" ёхуд "Соялар кураши" номини олган тўқнашуви бунга ёрқин мисол бўла олади.
Хусусан, 1868 йилда таниқли британиялик дипломат Генри Роулинсон Жамоалар Палатасига юборган меморандумида Марказий Осиёда бир қатор қудратли давлатлар, биринчи навбатда Россия ва Британиянинг манфаатлари тўқнаш келганини далил тариқасида келтирган эди.
Рус айиғи, Хитой аждаҳоси ва Америка бургути Собиқ совет иттифоқи тарқалиб кетгач америкаликларнинг Осиё йўналишида ҳаракати фаоллашди, 2000-йилларда минтақада бир неча йирик державаларнинг қизиқишлари бир нуқтада жамланди.
2001 йилда Афғонистонда кампания бошлангач АҚШ яна бу ҳудудга эътиборни қаратади. Аввалига минтақадан Панджшерда ҳарбий қўшинларни қўллаб-қувватлаш мақсадида логистика сифатида фойдаланилган; кейинчалик Вашингтоннинг бевосита иштирокида "демократия транзити" бошланиб, у Қирғизистонда 2005 йилда "Лола инқилоби" билан якунланди.
Қўшма штатларнинг Марказий Осиё давлатларига қизиқиши тушунарли ҳолат. АҚШнинг икки асосий геосиёсий рақиблари — Россия ва Хитой минтақага жуда яқин. Доналд Трамп яқинда бу икки давлат иқтисодиётларини заифлаштиришни ўз олдига мақсад қилиб қўйди.
Ахир Америка етакчиси жорий йил феврал ойида ҳарбий қўшинларни Ироқдан Афғонистонга ўтказиш тўғрисидаги қарорни бекорига қабул қилгани йўқ.
Кучли Осиё давлатлари учун минтақа капитални кенг кўламда экспорт қилиш учун жозибадор жойга айланди. Хусусан, Жанубий Корея Ўзбекистон иқтисодиётига ўн миллиардлаб доллар инвестицияларни киритди.
Бироқ, бу минтақада асосий сиёсий ва иқтисодий мақсадлар Хитойга тегишлидир.
Хитой Марказий Осиё орқали Европа бозорларига тўғридан-тўғри чиқиш бўйича "Бир камар-бир йўл" стратегик лойиҳасини амалга оширишни истайди ва бу учун ҳеч қандай маблағни аямаяпти.
Марказий Осиё - янги катта ўйин учун майдон сифатида Марказий Осиёдаги йирик геосиёсий ўйин ва манфаатлар тўқнашувида Ўзбекистоннинг ўрни ҳақида сиёсатшунос Роман Романов ўз фикрларини билдирди Етакчи ахборот агентликларнинг хабарларига кўра, ҳозирда геосиёсий жангларнинг асосий саҳнаси Яқин Шарқда, яъни Сурия ва Ўрта денгиз соҳилида юзага келган.
Йирик Сурия кампаниясида халқаро сиёсатнинг барча муҳим кучлари жамланган: бу ерда ўзининг "Томагавка"лари билан АҚШ президенти Дональд Трампни; кимёвий ҳужум изларини излаётган Европа Иттифоқи етакчиларини, қурдлар билан кураш баҳонасида араб республикасининг шимолий қисмини босиб олган Туркияни ҳамда минтақада барқарорликни сақлаб қолиш ва жанубий томон хавфсизлигини таъминлашга ҳаракат қилаётган Россияни кўриш мумкин, бу заминда ҳаттоки олисдаги Хитой ҳам ўзининг мақсадларини кўзламоқда.
Жаҳон геосиёсий майдонидаги ўзгаришлар, глобаллашув жараёнларининг қучайиши ҳамда замонавий ахборот технологияларининг жадал ривожланиши ер юзидаги давлатлар тарихида кескин бурилиш ясади. ... Зеро, ўзгариб бораётган дунё манзараси ва унинг мазмун-моҳиятини чуқур англаш, вужудга қелаётган сиёсий воқелик ва ўзгаришларни миллий ва умуминсоний манфаатлар асосида таҳлил этиш, мавжуд таҳдид ва хавф-хатарлар келиб чиқиш сабабларини идрок этган ҳолда уларга қарши курашда бутун жамиятни сафарбар этиш мамлакат келажаги ва барқарор тараққиётининг муҳим шартларидан бири ҳисобланади.
Tomahawk ракетасининг АҚШ ҳарбий кемасидан учирилиши
Қисқа ва ўрта масофага учувчи ракеталарни тугатиш бўйича (ҚЎМУРТБ) шартноманинг бекор қилиниши ортидан АҚШ ва Россия ўртасида янги бир қуролланиш пойгаси бошланаётгандек туйилмоқда. Би-би-си бу пойга натижасида қандай ракеталар пайдо бўлиши мумкинлиги ҳақида ҳарбий экспертлардан сўраб кўрди.
Ракета BGM-109 «Томагавк» в полёте, снимок 2002 года.
Тип
крылатая ракета большой дальности
Статус
на вооружении
Разработчик
General Dynamics
Годы разработки
1972—1980
Начало испытаний
март 1980—1983
Принятие на вооружение
март 1983
Производитель
General Dynamics (первоначально) Raytheon / McDonnell Douglas
Единиц произведено
7302 ( производство продолжается) [1][сн. 1]
Стоимость единицы
Tactical Tomahawk: 1,87 млн. долл.(FY2017)[2] (Block IV)
