Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Kim David. Fundamentals of Information Systems Security. -USA, 2014. -
p.544.
2. Mark Stump. Information Security: principles and practice. -2
nd
ed. -USA,
2011. -p.608.
3. Акбаров Д.Е. Ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг криптографик
усуллари ва уларнинг қўлланилиши. -Т.: Ўзбекистон маркаси, 2009. -432 б.
4. Пардаев А.Х. ва бошқалар. Ахборот хавфсизлиги: муаммо ва ечимлар.
-Т.:Ёзувчи, 2004.
5. Мамаев М., Петренко С.. Технологии защиты информации в
интернете. -С/П:Питер, 2002. -844 с.
6. Соколов А.В., Степанюк О.М. Методы информационной защиты
объектов и компьютерных сетей. -М.:Полигон-АСТ, 2000. -270 с.
7. Шнайер Б. Секреты и ложь: безопасность данных в цифровом мире. -
С/П: Питер, 2003. -368 с.
8. Под рук. Сонникова В.Г. Технические методы и средства защиты
информации. -М.: Полигон-АСТ, 2000. -314 с.
9. Ibragimov R.I., Tulaganova Z.X., Mamurova F.I., Boltayev A.X. «Axborot
xavfsizligi va axborotni himoyalash» fani bo’yicha laboratoriya ishlari to’plami. -
T.: ToshTYMI, 2011. -55 b.
Odatda axborotlar passiv, ya’ni, harakatsiz, o‘ziga qilingan ta’sirga javob bera
olmaydigan bo‘ladi. Axborot tizimlari esa mana shu axborotlar ustida ishlab,
foydali ish bajarish uchun zarur xulosalar chiqaradi va ular asosida buyruqlar
beradi. Ko‘pincha axborot tizimlarida himoya elementlari ham ko‘zda tutiladi.
Lekin axborot tizimining asosiy vazifasi biror jarayonni avtomatlashtirilgan tarzda
boshqarish ekanini hisobga olgan holda undagi himoyaga keragidan ortiqcha
ahamiyat berilmaydi. Axborotga nisbatan xujum ko‘proq ma’lumotlar omborlariga
qilinsa, axborot tizimlariga qilinadigan xujumlar odatda ularni to‘xtatish yoki ish
samarasini kamaytirish maqsadida amalga oshiriladi. Xujum qilish uchun esa
axborot tizimlarining zaif joylari mo‘ljalga olinadi. Shuning uchun quyida biz
axborot tizimlari va ularning himoyasidagi zaif joylarni ko‘rib chiqamiz.
Axborot tizimlarining eng zaif joyi ular bilan ishlaydigan xodim va
xizmatchilarning tizim haqida to‘liq tasavvurga ega bo‘lmasligi, tizimning
xususiyatlarini bilmasligidir. Odatda kompyuter tizimida ishlaydiganlarni to‘rtta
toifaga kiritish mumkin:
- diletantlar
(ya’ni, biror narsa yoki holat haqida yuzakigina tasavvurga ega
shaxslar) – tizimning vazifasi haqida eshitgan bo‘lsa-da, tizim imkoniyatlari,
ishlash algoritmi va xususiyatlari, tizim elementlari va ulardan har birining
vazifalari haqida tasavvurga ega bo‘lmagan tajribasiz iste’molchi. Bilimi yo‘qligi
sababli axborot tizimidan yoki juda katta talablar qo‘yishi, yoki tizim
imkoniyatlarining arzimas qismidangina foydalanishi orqasida katta yo‘qotishlar
bo‘lishi mumkin;
Do'stlaringiz bilan baham: |