Ахборот технологиялари фанига кириш

Masalan, biror Oliy o’quv yurtining aniq fakultetida taxsil olayotgan biror guruh talabalari to’g’risidagi ma‘lumotlar bitilgan qo’yidagi jadvalni ko’raylik:

Familiyasi	Ismi	Tug`ilgan sanasi	Guruhi	Turar joyi	Qiziqqan fani
Aslonov	Otaxo`ja	12.07.1995	EE-125	Otchopar mah_4	Infor-matika
Ahmadov	Abror	21.10.1991	TJA-172	Kasbi t_17	Chet tili
Mulkanov	Kamol	23.08.1989	TMJ-115	Qarliqxona mah_3	Fizika
Botirov	Akbar	04.05.1990	E-105	Qumqishloq mah_19	Xuquq-shunoslik

Ma’lumotlar bazasini tuzilishi modellari.

• Daraxtsimon (ierarxik) modellar.
• Tarmoqli (turli) modellar.
• Relyatsion modellar.

MBBT arxitekturasi

• MBBT aloxida olingan modullardan tashqil topgan:
• MB boshqarish bloki disklardagi ma‘lumotlar bilan foydalanuvchi dasturi va tizimning So`rovi (guery) orasidagi interfeysni aniqlaydi.
• Fayl menedjeri-ma‘lumotlar tuzilmasi bilan disklar o’rtasidagi bog’lanishni boshqaradi.
• Guery-protsessor ingliz tilida yozilgan guery gaplarini MBni boshqarish bloki tushunadigan tilga utkazadi.
• Прекомпилятор DML(Data Manipulation Language) ma‘lumotlar bilan manipulyatsiya qiladigan til bo’lib hisoblanadi.
• Kompilyator DDL(Data Definition Language)-MB tilini, uning tuzilmasini va tashqi xotiralardagi axborot turini aniqlaydi.

Relyatsion ma’lumotlar bazasi

• Microsoft Access dasturi ham relyatsion modellar asosiga kurilgan bo’lib, unda tashqil qilinadigan MBlar jadval ko’rinishida aks etadi. Bunday jadvaldagi ustunlar maydon deb, satrlar esa yozuv deb ataladi.
• Maydon – ma‘lumotlarni tashqil etishning oddiy birligi bo’lib, ma‘lumotning aloxida, bo’linmas birligiga egaligi rekvizitga mos keladi.
• Yozuv–mantiqiy bog’langan rekvizitlarga mos keluvchi maydonlar yig’indisidir. Yozuvning tuzilishi o’z tarkibiga mos har bir oddiy ma‘lumotga ega maydonlar tarkibi va ketma-ketligi bilan belgilanadi.

Maydonlar xususiyatiga va tarkibiga qarab qo’yidagi turlarga bo’linadi:

• 1. Matnli maydon.
• 2. Sonli maydon.
• 3. Vaqt va sanani ifodalovchi maydon.
• 4. Mantiqiy maydon
• 5. Pul birliklarida ifodalangan maydon
• 6. OLE maydoni
• 7. MEMO maydoni.
• 8. Счетчик

MBni tashkil qilish, uni to’ldirish, nusxasini olish kabi vazifalarni bajarish uchun maxsus dastur ta‘minoti bo’lish lozim. Bunday dastur ta‘minoti MBBT deyiladi.

• MBni tashkil qilish, uni to’ldirish, nusxasini olish kabi vazifalarni bajarish uchun maxsus dastur ta‘minoti bo’lish lozim. Bunday dastur ta‘minoti MBBT deyiladi.
• MBBT–bu ko’plab foydalanuvchilar tomonidan MBni yaratish, o’nga qo’shimcha ma‘lumotlarni kiritish va MBni birgalikda ishlatish uchun zarur bo’lgan dasturlar majmuidir.
• MBBTlarni tashkil qilishda yuqori darajadagi dasturlash tillari: MS Access, SQL Server,Postgre SQL, MySQL, Firebrid, Oracle, DB2, Interbase XE3 misol bo’ladi.

MS ACCESS

My SQL

FireBird

SQL Server

код	номи	Туғилган санаси	Ўқиш шакли

• талаба

код	Ўқиш шакли	изоҳ

Эътиборингиз учун рахмат!