Agrotexnologiyalar instituti

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
176 
 
lozim  (3-4  yilda).  Bundan  tashqari  tajriba  maydoni  xonadonlardan  50-100  metr 
(chorva, o‘rmonlar ham) yildan 10-20 metr uzoqda bo‘lishi lozim. 
Tuproq  sharoiti.  yer  maydonining  tarixi  ma‘lum  va  u  eksperiment  o‘tkazish 
uchun  to‘g‘ri  kelgan  taqdirda  keyingi  vazifa  bu  shu  yer  maydoninnig  tuprog‘ini 
o‘rganishdir.  Buning  uchun  shu  yer  maydonining  tuproq  kartasidan  foydalanish 
maqsadga  muvofiq  bo‘ladi.  Agar  bunday  karta  bo‘lmagan  takdirda  tuproq  analiz 
qilib tekshirib ko‘riladi. 
Umuman, tuproq sharoiti tajriba maydonida bir xil bo‘lmog‘i lozim. 
Er  maydonining  relefi.  yer  maydonining  relefi  tekis  bo‘lmog‘i  lozim.  Bu 
sharoitga  erishish  qiyin  bo‘lganda  bir  yo‘nalishda  bo‘lgan  qiyalik  yer  relefi  ham 
qabul qilinadi (100 pogon metrga 1-2,5 m). 
Er  maydonining  makrorelefini  o‘rganish  bilan  bir  qatorda  uning 
mikrorel‘efini  ham  ko‘zda  tutmoq  lozim  bo‘ladi.  Ayniqsa  sug‘orish  bilan 
o‘tkaziladigan  tajribalarda  ayrim  do‘ngliklar,  chuqurliklarni  yaxshilab  tekislash 
zarurdir. 
Er
 
maydonini  tanlash  va  tajriba  o‘tkazish 
UCHUN 
tayyorlash.  yer 
uchastkasining  bo‘lgan  talab.    Tajriba  o‘tkazish  uchun  tanlab  olingan  yer 
uchastkasiga uyidagi 2 ta talab qo‘yiladi. 
3.
 
Er uchastkasining umumiylik (reprezentativnost) xususiyati. Bu xususiyatga 
muvofiq  yer  uchastkasining  unumdorligi,  relefi  va  boshqa  xususiyatlar  shu  zona, 
rayon  uchun  tanlab  olinadigan  yer  maydonlarida  o‘tkazilib  kelingan  agrotexnik 
tadbirlar ham shu zona uchun xos (tiniq) bo‘lmog‘i, past darajasidagisi esa talabga 
javob bermasligini qayd etish lozim. 
4.
 
Talab  bu  yer  maydon  tuproq-unumdorlik
 
qavatining  bir  xilda 
bo‘lmog‘idir.Bu  talabni,  ya‘ni  unumdorlikning  bir  xildaligini  absolyut  tushuncha 
deb qarash noto‘g‘ridir. CHunki, unumdorlikning dala sharoitida turamta bo‘lishi, 
bu  tabiiy  holat  bo‘lib,  unumdorlikning  bir  xilligi  deyilgan  tushunchada  yana 
quyidagi  holatlarni,  ya‘ni  yer  sharoitining  tarixini  o‘rganish,  yer  va  boshqa 
uchrashi mumkin bo‘lgan holatlarni ham e‘tiborga olish tushuniladi.