Agronomiya va biotexnologiya fakulteti

Agrotuproq rayonlashtirish prinsiplari.

Agrotuproq rayonlashtirish tuproq-geografik rayonlashtirish asosida o’tkazilib, lekin bunda tuproqning agronomik xarakteristikasi, joyning tabiiy va ishlab chiqarish sharoitlariga alohida e’tibor beriladi hamda bu hususiyatlar batafsil o’rganiladi. Agrotuproq rayonlashtirishda, dastlab zona va zonachalar, so’ngra rayon va rayonchalar ajratiladi. Alohida xo’jaliklarda faqat yirik masshtabli tuproq kartalari tuzilayotgandagina rayon va rayonchalarga ajratish imkoniyati bo’ladi.

Xo’jalik (fermer yoki jamoa) chegarasida tarqalgan va asosiy agronomik xossalari (mexanik tarkibi, gumus mikdori, oziqa elementlari, suv-havo xossalari va boshqalari) yaqin bo’lgan tuproqlar agroishlab chiqarish gruppalariga birlashtiriladi va alohida kartogramma tarzida tuzib chiqiladi.

Agroishlab chiqarish gruppalari xarakterlanayotganda tuproqlar va yer uchastkalarining salbiy xossalariga alohida e’tibor beriladi. Chunki bu hususiyatlar asosida yerlarni tubdan yaxshilash uchun qator meliorativ tadbirlar o’tkazish zarur bo’ladi. Ana shunday salbiy xossalarga tuproqning eroziyalanishi, botkoqlanishi, sho’rtob va sho’rxoklanishi, toshloqlik darajasi, yerda namning yetishmasligi kabilar kiradi. Xo’jaliklarda tuzilgan agroishlab chiqarish kartogrammalari agrotuproq rayonlari va rayonchalarini ajratish uchun asosiy material bo’lib xizmat qiladi. Bunda tuproqlarning xarakteristikasi, tabiiy va ishlab chiqarish sharoitlari batafsil yoritiladi. To’plangan materiallar asosida har bir agrotuproq rayon va rayonchaning qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi xususiyatlari aks ettiriladi. Natijada alohida maydonlar uchun qishloq xo’jalik ekinlarini joylashtirishni planlashtirish va agrotexnik tadbirlarni ishlab chiqish imkoniyati tug’iladi.

Hozirgi vaqtda aksariyat respublika, o’lka va viloyatlarda tabiiy-iqtisodiy sharoitlari e’tiborga olingan holda agrotuproq rayonlashtirish o’tkazilgan bo’lib tabiiy

resurslardan samarali foydalanish, ekinlar hosildorligini oshirish, chorvachilikni rivojlantirish va tuproq unumdorligini yaxshilashga qaratilgan differinsial tadbirlar sistemasi ishlab chiqilgan.

Har bir agronom o’z xo’jaligida mavjud bo’lgan yirik mashtabli kartalar va ularga beriladigan tuproqning agroishlab chiqarish gruppalariga doir materiallarni yaxshi o’rganib olishlari zarur.