Agronomiya va biotexnologiya fakulteti

G’o’za hosildorligiga fosforli o’g’it turlarining ta’siri, s (M.A.Hayitov ma’lumoti)

Variant	Hosildorlik, s/ga
	2001 y	2002 y	o’rtacha
1. O’g’itsiz nazorat	14,2	15,1	15,0
2. N250K110+fon	26,6	25,9	26,3
3. Fon+Pammofost 160 kg/ga	32,1	33,2	32,7
4. Fon+Pammofosfat 160 kg/ga	31,6	32,7	32,2
5. Fon+Ppoliyammofos 160 kg/ga	36,8	37,4	37,1

Fosforli o’g’itni oldindan qo’llashni sababi – bu uni kimyoviy jihatdan tuproqbilan bog’lanib qolishini kamaytirishdir. Bunga o’g’itni ma’lum qavatga berish usulini qo’llash bilan erishish mumkin. Fosforli o’g’itlarni ikki qatlamda qo’llash paxta hosildorligini 3,8 s/ga, bedapoyadan keyin birinchi yili esa 5,2 s ga oshirdi.

Kuzgi shudgorlashda berilgan fosforli o’g’itlarni o’simlik oradan 35-40 kun o’tganda, ekish bilan birgalikda berilganda esa 5-8 kun o’tgach o’zlashtira boshlaydi. Ekish bilan beriladigan fosforni urug’dan 5-7 sm uzoqlikda va 12-15 sm chuqurlikda berish kerak.

Shuni ta’kidlash kerakki, bedapoyadan uzoqlashgan sari P li o’g’itlarni samaradorligi kamaya boradi. M : bedadan keyin 3-chi yili r hisobiga olingan qo’shimcha hosil 4-6 s ni tashkil etgan bo’lsa, 5-6 chi yillarda bu ko’rsatkich 3-1,5 s bo’lgan xolos.

P li o’g’itlarning samaradorligi g’o’zaning biologik ehtiyojiga nisbatan ortiqcha miqdorda berilishiga, tuproqdagi P zapasiga va o’simlik ildiz Sistemasining rivojlanishiga bog’liq bo’ladi. Shunga asosan, ekishgacha, ekish bilan bir vaqtda va oziqlantirish vaqtida beriladigan mineral o’g’itlarning yillik normasi belgilanadi.

Yer qobig’idagi K₂O miqdori 2,35% ni tashkil etsa, tuproqdagi kaliy esa 0,15 dan 4% gacha boradi. Uning asosiy qismi silikatlar tarkibiga kirib o’simlik tomonidan kam o’zlashtiriladi.

Tuproqda K yetishmaganda g’o’za yaxshi o’sa olmaydi masalan: fosfor yetishmaganda paxta hosili 4-5 s ga kamaygan bo’lsa, K yetishmaganda hosildorlik – 9 s ga kamayib ketgan. N – yetishmasa o’simlik o’sishdan qolib zararlanmaydi, r yetishmasa g’o’za barglari ko’kimtir bo’ladi, K – yetishmasa barglarda sariq qo’ng’ir dog’lar paydo bo’lib, keyinchalik zararlangan barglar nobud bo’ladi.

Kaliy o’simlikda uglevodlar hosil bo’lishida ishtirok etib, g’o’zani sovuqqa va qurg’oqchilikka chidamligini oshiradi. U o’simlikni yerga yotib qolishini kamaytirib, poyani mustahkamlaydi, har xil kasalliklarga chidamligini oshiradi.