Agrokonsalting

birinchi usul - bevosita axborot-maslahat xizmati bozorini taxlil qilish;

ikkinchi usul - maqsadli guruhlar: fermer va dehqon xo‘jaliklari, qishloq tadbirkorlari va boshqalar ishtirokida maxsus so‘rovnomalar (anketa) asosida so‘rovlar o‘tkazish yo‘li bilan axborot-maslahat xizmati bozoridagi xizmatlar hajmi va tarkibini o‘rganish;

uchinchi usul- axborot-maslahat xizmatlariga oid ikkilamchi ma’lumotlarni va mutaxassis-ekspertlar (odatda xo‘jalik rahbari, ish yurituvchi, mutaxassis, maslahatchi va boshqalar) fikr va xulosasiga asoslangan holda baho berish.

Amaliyotda aksariyat hollarda yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan birinchi va ikkinchi usullardan nisbatan ko‘proq foydalanilmoqda.
Birinchi usulni qo‘llash nihoyatda ko‘p hajmdagi maxsus ma’lumotlarni to‘plashni talab etadiki, bu, birinchidan, nihoyatda mashaqqatli va ko‘p mehnat talab qiladi, ikkinchidan, aksariyat hollarda bunday ma’lumotlar fermer va tadbirkorlik sub’ektlarining ishlab chidarish yoki iqtisodiy-moliyaviy siri bo‘lganligi bois, ularni yetarli darajada to‘plashning iloji bo‘lmaydi.
Ikkinchi usul nisbatan sermehnat bo‘lib, so‘rovnomalarni tahlil qilish, xulosa va takliflar tayyorlash ko‘p vaqt talab qiladi. Ushbu usulning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, so‘rovnoma o‘tkazish vaqti va olingan ma’lumotlarni qayta ishlash, xulosa va takliflar tayyorlash cho‘zilib kesa, olingan natijalar real haqiqatni aks ettirmaydi, pirovard natijada taklif va xulosalarning reprezentativligi kamayadi.
Shunga qaramasdan, ushbu usul bugungi kunda qishloq xo‘jaligida axborot-maslahat xizmatlariga bo‘lgan talabni aniqlashning eng samarali usuli xisoblanadi. Shu bilan birga, baholash nazariyasi va amaliyoti hamda tamoyillariga asoslangan uchinchi usulni inkor etmagan holda, ushbu usulni yirik shahar va sanoat markazlari atrofida joylashgan hamda sermehnat va noqishloq xo‘jalik (ko‘p tarmoqli) faoliyat turi bilan shug‘ullanayotgan fermer xo‘jaliklarining axborot-maslahat xizmatlariga bo‘lgan talabini aniqlashda qo‘llash birmuncha yuqori samara beradi.
Ta’kidlash joizki, baholash tamoyillariga asoslangan usul ma’lumotlar bozoridagi joriy holatni tavsiflash bilan birga, uni kelajakda rivojlantirish yo‘nalishlarini hamda istiqbol parametrlarini belgilashda ham muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki, istiqbol parametrlari ishlab chiqarish, iqtisodiy va boshqa sohalarga mansub statistik ma’lumotlarga va "tajribalar" taxdiliga asoslanadi²⁵, qilingan xulosa va natijalar asosida ekstrapolyasiya metodlari yordamida istiqboldagi holat bashoratlanadi va baholanadi.
Qishloq xo‘jaligida axborot-maslahat xizmatlari ko‘rsatish samaradorligi ko‘p jihatdan ushbu xizmatlarni ko‘rsatish usuliga bogliq. Respublikamizda bu borada to‘plangan boy tajriba hamda xorijiy davlatlar tajribasi axborot-maslahat xizmatlari ko‘rsatishda guruh bo‘lib ishlash va xizmat ko‘rsatish samarali ekanligidan dalolat bermoqda.
Maslahat xizmati ko‘rsatishda guruh bo‘lib ishlash va xizmat ko‘rsatish usuli ayrim ijobiy va salbiy jihatlarga ham ega (1- rasm).
Qishloq xo‘jaligida axborot-konsalting markazlari faoliyati barqarorligini ta’minlashda birinchi darajali ahamiyatga molik vazifalardan biri - ularni malakali, iqtidorli va o‘z kasbining haqiqiy sohiblari hisoblangan mutaxassislar guruhini shakllantirish hisoblanadi.
3-jadval.