Qishloq xo‘jaligida axborot maslahat xizmatini ishlash usullari va axborot maslahat xizmatini boshqarish. Qishloq xo‘jaligida axborot maslaxat xizmatining maqsadi - mijozlarni muammolariga yechim topish va bu borada maslahat berishdan iborat. Shu sababdan axborot maslahat xizmatida mijozga xizmat ko‘rsatuvchi maslahatchilar nafaqat o‘z bilimlari, balki markazdagi mutaxassislarga murojaat qilgan holda mijoz topshiriqlarini bajaradi. Axborot konsalting xizmatida rahbar, maslahatchilar va mutaxassislar tarkibidan iborat. Maslahatchilar quyidagi guruhlarga bo‘linadilar:
1. ichki va tashqi;
2. tajribali va yosh maslahatchilar.
Ichki maslahatchilar markazning doimiy xodimlari sanalsa, tashqi maslahatchilar ba’zi bir murakkab yoki no’ananaviy muammolarni yechimini topishda malakali mutaxassis olimlar bo‘lishi mumkin va ular markaz bilan shartnoma asosida ish olib boradilar.
Tajribali maslahatchilar yillar davomida faoliyat olib borayotgan va tajribaga ega bo‘lsalar, yosh maslahatchilar yangi kelgan xodimlar bo‘ladi.
Axborot xizmatidagi mutaxassislar turli yo‘nalishda bo‘ladilar. Bular:
Ilg‘or agrotexnologiyalarnijoriyetish bo‘yicha;
Chorvachilikva veterinariya xizmatlari bo‘yicha;
O‘simliklarni himoya qilish bo‘yicha;
Urug‘chilikni tashkiletishbuyicha;
Marketing va xuquqiy axborot-konsalting xizmatlari ko‘rsatish bo‘yicha;
Shartnomalarva hamkorlik munosabatlaribuyicha;
Buxgalteriya hisobi va moliya bo‘yicha;
Soliqlar va soliqqa tortish masalalari bo‘yicha;
Korxonani biznes-rejalashtirish bo‘yicha va hakozo.
Konsalting (maslahat beruvchi) firma boshqarish vazifalari orqali mijozlar ishlarini bajaradilar. Har qanday tanlovlar firmaning strategiyasi, sifat kafolati, xodimlar-personallarni rivojlantirish va innovatsion mahsulotlar hisobga olinib boshlang‘ich mijoz topshiriqlarini operatsion dastur intervension usullardan foydalangan holda o‘zgartirilishi kerak. Aks holda kelajakda boshqaruv xamkorlari bilan yirik loyihalar va mijozlar bilan olib boriladigan ishlar oldindagidek davom etadi. Bundan tashqari individual mijozlar konsalting firmaning turli xil vazifalardagi negizini boshqarishi ham mumkin. Qo‘pol va ehtiyotsiz boshqaruv vazifalari mijozlar tomonidan samarasiz va faoliyati talab darajasida emas deb e’tirof etiladi.
Umumiy ma’lumotlarga ko‘ra, har bir vazifani qanday boshqarishni mutaxassislik firmasi tanlaydi. Tanlash masalasi qo‘yidagi talablarni o‘z ichiga oladi:
standart va maxsus boshqaruv jarayonining qo‘llanilishi;
ishchan jamoa yetakchisini tanlash zaruriyati va u bilan kelishuv;
bosh maslahatchilar yoki xamkorlarning ish tajribasi turlari va darajasi;
batafsil boshqaruvlar nazorati va maqbulligi;
mijoz firmasining yuqori darajadagi boshqaruvi haqida axborot olish yoki jalb etish;
yangicha usul va yo‘nalishlar imkoniyatini sinab ko‘rish va maqbulligini tekshirish;
kelajakdagi tadbirkorlik faoliyatni rivojlantirish ahamiyatliligi.
Bu qarorlarni qabul qilishda konsalting firmasi amaliyotda qo‘llanilgan topshiriqlarning yangicha tahliliga amal qilishi kerak. Garchand xar qanday topshiriqlar o‘rtasida o‘xshashliklar bo‘lsada, lekin hech qachon ikki topshiriq to‘liq bir xil bo‘la olmaydi, chunki inson omili va sharoitlar xar doim o‘ziga xos bo‘ladi. Agar firma topshiriq tipologiyasini ishlab chiqqan bo‘lsa va xar xil xarakterli boshqaruv talablari belgilab olingan bo‘lsa, bu tipologiyadan extiyotkorona foydalanish lozim.
Jamoa rahbarlari va loyiha menedjerlari topshiriqlarini bajarilishini boshqaruvida asosiy rol o‘ynaydi (qoida bo‘yicha). Umuman , konsultativ firmada tajriba va yuqori darajadagi mutaxassisligi bo‘lgan ishchilar guruhi yuqori o‘rinda bo‘lishlari kerak.
Funksiya, ya’ni vazifa ko‘pincha muzokara va yangi topshiriqlarni tayyorlashni o‘z ichiga oladi: mijoz tashkilotining dastlabki tayinlangan shartnomalari so‘rov qilsa, katta konsultant mijozga taklif qilingan taklifni tayyorlashni muvofiqlashtiradi. Shunday qilib, jamoa rahbari to‘liq vakolatni va faoliyat ko‘rsatayotgan xodimlarning dasturiy ish vaqtini belgilash, ishni tashkil qilish va mijozga berilgan maslahat qarori uchun javobgar bo‘lishi kerak. Ikkala konsalting firmaning yuqori boshqaruv tomonini jamoa a’zolari tomonidan uni tizim menedjeri sifatida qaralishi kerak. Muhim jihati shundaki, konsultantlar turli xil sharoitlar va profillardan tashkil topgan.
Qo‘shimcha qilib aytganda, mutaxassis maslahatchilar shu vaqt ichida bir qancha topshiriqlarga xissa qo‘shishi kerak, xato nafaqat jadvallashtirish va koordinatsiyada, balki texnik yaqinlashuvning kelib chiqish, intelektual zaruriyat va bir yoki boshqa kasbga ishonchida ham. Agar topshiriq kichik va faqatgina bir yoki ikki boshqaruvchi konsultantlarni taqozo etsa, yuqori konsultant amaliyotda bir necha topshiriqlarga nazoratchi sifatida belgilanadi.
Bu nazorat mas’uliyatlari qo‘yidagilarni o‘z ichiga oladi:
Boshqaruchi konsultantlarning topshiriq bo‘yicha davomli tashriflari;
Topshiriq jarayonidagi nazorat va tahlil;
Boshqaruvchi konsultantlarga texnik yordam va ko‘mak;
Mijoziga ko‘rib chiqish uchun hisobot va takliflar;
Topshiriq davomida va o‘zaro ishonchga mijoz bilan aloqani ushlab turish.
Mijoz bilan kasbiy munosabatlar ochiq-oydin aniqlashtirish har doim muhim hisoblanadi va boshqaruvchi konsultantlar yoki nazoratchilar bilan barcha masalalarni muhokama qilib maslahatlashish zarur. Masalan, mobodo topshiriq bajarilishi tezlashmasa, mijoz boshqaruvchi konsultantga yetarlicha vaqt ajratmagan bo‘ladi, nazoratchi mijoz bilan bu masalani ko‘tarishi kerak va kelishib olishi kerak. Qachonki, mijozlar uchun topshiriq bo‘yicha xulosalar diagnostikasi yaratilsa, ushu vaqtda nazoratchi uchrashuvga kelib, boshqaruvchi konsultantiga uning tajribalari asosida ko‘mak berishi va qo‘llab - quvvatlashi zarur.7 Konsalting firma o‘zlarining xamma konsultantlarini hatto bir ish kunini bekor ketkazmasdan eski amalga oshirganlaridan boshlab, yangisigacha to‘g‘ridan-to‘g‘ri xarakatlanishlarini ko‘rgisi keladi. Ishning boshlanish tartibi va topshiriqlarning grafiklarini amalga oshirish maqsadida kelishadilar. Ahloqiy yondashish zarur, biroq, agar sizning mijozingiz qiyin vaziyatda qolsa va tezkor yordamga muhtoj bo‘lsa, siz hech qachon bunga o‘zingizni ishingizni yengillatish maqsadida ishonch hosil qilishi uchun kutmasligingiz zarur. Bundan tashqari, siz va’da bergan bo‘lsangiz o‘z va’dangizda turishingiz zarur.
Konsalting firma xar bir topshiriq uchun reja tuzishdan oldin, tanlangan konsultantlar belgilangan vaqtida mavjud bo‘lishlariga ishonch hosil qilishlari zarur.
