Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
71 
чиқарувчиларнинг (хизмат кўрсатувчиларнинг) барқарорлиги ва молиявий 
мустақиллигини сақлаб қолиш имконини берувчи бошқарувнинг самарали 
шакл ва услубларига бўлган талабни шакллантиради. Ушбу соҳадаги 
устуворлик – турли хусусиятларга эга янги сифатли маҳсулотни 
(хизматларни) ишлаб чиқаришга йўналтирилган бошқарув фаолияти, яъни 
инновациявий фаолиятга тегишлидир.
 
Бозор иқтисодиётини шакллантиришнинг устувор йўналишларидан бири 
иқтисодиётнинг қишлоқ хўжалиги тармоқлари таркибида ислоҳотларни 
амалга ошириш ҳисобланиб, ўтиш иқтисодиёти мамлакатларида олиб 
борилаётган иқтисодий ўсиш сиёсати иқтисодиётда таркибий ўзгаришларни 
амалга ошириш заруратини кўрсатади. Бозор иқтисодиёти шароитида 
таркибий ислоҳотлар макроиқтисодий барқарорликни таъминлаш, қишлоқ 
хўжалиги корхоналарини янги инновацион технология ва жиҳозлар билан 
жиҳозлаш, иқтисодиётда нодавлат сектор улушини ошириш каби 
мақсадларга йўналтирилади. 
Инновацион технологиялар асосий қоида ва категорияларини ўрганиш 
учун «инновация» тушунчасининг иқтисодий мазмуни ва моҳиятини тўлиқ 
англаб етишимиз лозим. Иқтисодий адабиётларда инновация (ингл. 
Innovation
) – потенциал илмий-техник тараққиётни (ИТТ) янги маҳсулот ва 
технологиялар 
кўринишида 
реал 
тараққиётга 
айланиши, 
деб 
таърифланади.Бозор иқтисодиётида инновацияларни тизимли тақдим этиш 
услубиёти халқаро стандартларга асосланган ва уларга мувофиқ 
инновация
деганда, бозорга кириб келган янги ёки такомиллаштирилган қишлоқ 
хўжалиги 
маҳсулоти,амалиётда 
қўлланилаётган 
янги 
ёки 
такомиллаштирилган технологик жараён ёки ижтимоий хизматларга бўлган 
янгича 
ёндашув 
кўринишидаги 
инновациявий 
фаолият 
натижаси 
тушунилади. 
Инновацион назарияни асосий ривожланиш босқичи В.Зомбарт, 
В.Митчерлих, Й.Шумпетер ишларига тўғри келган. Инновациялар 
назариясини шаклланиши ва ривожланишига австриялик олим Й.Шумпетер 
катта ҳисса қўшган. Й.Шумпетер конъюнктура силжишлари манбаларини 
таҳлил қилиш натижасида, ишлаб чиқариш ва бозор ривожланишидаги 
ўзгаришларнинг янги омилларини ажратди 
Шу сингари, 1930-йилларда Й.Шумпетер томонидан инновация 
тушунчаси киритилди, ва у маҳсулот ишлаб чиқариш, сотиш, етказиш 
жараёнларида янги ёки такомиллаштирилган техник, технологик, ташкилий 
характердаги қарорларни қўллаш оқибатида мумкин бўлган ўзгаришларни 
билдирар эди. Инновациянинг ушбу таърифи ва Й.Шумпетернинг ишлаб 
чиқариш омилларининг янги комбинациялари тўғрисидаги концепцияси 
инновациялар назариясига бўлган иккита энг тарқалган ёндашувдан 
бирининг асосини ташкил этади. Биринчи ёндашув – янги омиллар 
тўғрисидаги тушунчага асосланган, иккинчиси – янги маҳсулот ёки 
технологияга асосланган. 

---