Aflatun va arastu

P.ning estetik qarashlarida borliq, hayot "abadiy gʻoyalarning taqlidi, nusxasi; sanʼat esa borliq, hayotning taqlidi, yaʼni taklidga taqlid, degan xulosaga asoslangan. U xudolarga boʻlgan eʼtiqodni qoʻllab-quvvatlagan, xudosizlikni qoralagan, davlatni boshqaruvchilar xudojoʻy boʻlishlari kerak, deb hisoblagan.

• P.ning estetik qarashlarida borliq, hayot "abadiy gʻoyalarning taqlidi, nusxasi; sanʼat esa borliq, hayotning taqlidi, yaʼni taklidga taqlid, degan xulosaga asoslangan. U xudolarga boʻlgan eʼtiqodni qoʻllab-quvvatlagan, xudosizlikni qoralagan, davlatni boshqaruvchilar xudojoʻy boʻlishlari kerak, deb hisoblagan.
• Falsafa tarixida P. taʼlimoti turlicha qabul qilingan. Unga "ilohiy ustoz" (antik davr), xristian dunyoqarashining muboshiri (bobosi), sof sevgi faylasufi va siyosiy xayolparast (Uygʻonish davri) sifatida qaralgan. P.dan 30 ga yaqin katta va kichik asar hamda xatlari saqlanib qolgan. Asarlari dialog shaklida yozilgan. Ulardan muhimlari: "Apologiya" (Sokratni qimoya qilish), "Kriton" (qonunni hurmag qilish haqida), "Laxet" (mardlik haqida), "Harmid" (aql bilan ish qilish haqida), "Menon" (notiqlik sanʼati mohiyati haqida), "Bazm" (eros haqida), "Fedr" (eydoslar haqidagi taʼlimot), "Fedon" (adolat haqida), "Davlat" (adolat haqida), "Teetet" (bilim haqida), "Timey" (kosmologiya), "Qonunlar", "Siyosatdon", "Fileb" va boshqa P.ning asarlari asrlar davomida Gʻarbda, Sharqda maʼlum va mashhur boʻlgan, koʻp tillarga tarjima qilingan, ularga sharxdar yozilgan. "Davlat" asariga Ibn Rushd, "Qonunlar"ga Forobiy sharhi eʼtiborga loyiq. Forobiyning sharhi "Talxisu navomisi Aflotun" ("Aflotun qonunlari mohiyati") deb ataladi. Bu asar 1993 yil "Fozil odamlar shahri" kitobida nashr etilgan. 2002 yil Aflotunning "Qonunlar" asari Toshkentda uzbek tilida nashr etildi. Yozuvchi Omon Muxtorning "Aflotun" romani chop qilindi

Arastu