Afg‘oniston trassasida Toshkentning “yumshoq kuchi”

Muammoli chegara
Turkmaniston uchun asosiy tashvish terrorchilar va jangarilarning umumiy chegaradan qurolli bostirib kirishining oldini olishdir. Tolibon oʻzlarining “milliy intilishlari”, yaʼni faqat Afgʻoniston hududida Islom amirligini tiklash va qoʻshni Markaziy Osiyo davlatlarining milliy chegaralari va suverenitetiga putur yetkazishdan manfaatdor emasligiga ishontirsa ham [10] . “ISh-Xuroson” terrorchilik guruhining xorijiy jangarilari Turkmaniston hududidagi beqarorlik harakatlari uchun chegaradagi mavjud beqarorlikdan foydalanishi mumkin.
2017-yilda “ISh-Xuroson” jangarilari Turkmanistonning sharqiy Lebap viloyati bilan chegaradosh bo‘lgan Afg‘onistonning Jauzjon viloyatidagi Darzob hududini egallab olganini iddao qilganini hisobga olsak, bu haqiqiy tahdidga o‘xshaydi. Birinchi marta IShID Turkmaniston chegarasiga shunchalik yaqin Afg‘oniston hududini vaqtincha nazorat qilganini da’vo qildi va bu ularning ekspansionistik niyatlaridan xavotir uyg‘otdi, biroq afg‘on xavfsizlik kuchlari va Tolibon IShID jangarilarini hududdan haydab chiqarishga muvaffaq bo‘ldi [11] .
So‘nggi o‘n yil ichida turkman-afg‘on chegarasida kontrabandachilar, shuningdek, qurolli ekstremistlar ishtirokida bir necha hodisa va to‘qnashuvlar sodir bo‘ldi, bu xavfsizlikning zaif tomonlarini ko‘rsatdi. Eng jiddiy voqea 2014-yilda sodir bo‘lgan, o‘shanda afg‘on toliblari ikki pistirmada olti turkman chegarachisini o‘ldirgan, 2016-yilda esa Afg‘oniston chegarasida 27 nafar turkman harbiy xizmatchisi halok bo‘lgan. Afg'onistonning shimolidagi Faryob va Juzjon viloyatlarida, Turkmaniston bilan chegaraga yaqin hududda taxminan 1,5 million etnik turkman borligi vaziyatni yanada murakkablashtirmoqda. Bir necha yil oldin etnik turkmanlar Kobul yoki Ashxobod hukumatlari tomonidan iqtisodiy va harbiy yordamga ega bo'lmagan harbiylashtirilgan "Arbeki" militsiyasini tuzdilar. Uning vazifasi edi[12] . Shu sababli, turli etnik jamoalar ishtirokida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan mojarolar Ashxobod uchun qo'shimcha xavfli istiqboldir va bu uning ichki barqarorligiga putur etkazishi mumkin.