Aes kriptoalgaritmining dasturiy modulini shlab chiqish

MUNDARIJA
Kirish …………………………………………………………………………….		3
1.BOB.	AES kriptoalgaritmining tahlili va tadbiqi ……………………….	5
	Masala holatini aniqlash ………………………………………	5
	AES kriptoalgaritmi ………………………………………….	5
	AES kriptoalgaritmi tarixi……………………………………..	5
	AES kriptoalgaritmining matematik asosi ……………………	6
	AES standarti tahlili …………………………………………..	21
2.BOB.	AES kriptoalgaritmining dasturiy modulini shlab chiqish ..........	26
	2.1. Shifrlash algaritmining blok sxemasi …………………………..	26
	2.2. Deshifrlash algaritmining blok sxemasi ………………………..	28
	2.3. AES kriptoalgaritmining dasturiy moduli ………………………	31
XULOSA …………………………………………………………………...........		34
ADABIYOT ……………………………………………………………………..		35
ILOVALAR ………………………………………………………………..........		36

KIRISH

Qadimgi shifrlash uslublari har-xil jadvallarga asoslangan bo‘lib, bu jadvallar ma'lumotlar matnidagi alfavit belgilarining ma'lum tartibdagi o‘rin almashtirishlarini ifodalovchi oddiy amallardan iborat bo‘lgan. Bunda kalit vazifasini jadvalning o‘lchami, alfavit belgilarining almashtirilishini taminlovchi biror aniq jumla yoki jadvalning o‘rin almashtirishlarini tartiblovchi alohidalik xususiyati va shu kabilar o‘tagan.

Ma'lumotlarni shifrlab muhofaza qilishning turli maqsadlarda qo‘llanib rivojlanib borishi, shifrlash uslublarining foydalanuvchilar tomonidan aloqa tarmoqlarida qo‘llash uchun qulay bo‘lishini talab qilinishi bilan birga, uning bardoshliligiga bo‘lgan talabning ham kuchayishiga olib keldi. XIX asrda aloqa kommunikasiyalarining rivojlanib borishi, tabiiy ravishda, shifrlash jarayonlarini avtomatlashtirilishini talab eta boshladi. Telegraf aloqa sistemalari vujudga keldi va ular ham, o‘z navbatida, ma'lumotlarni shifrlashni talab eta boshladi. Maxsus g‘ildirak ko‘rinishidagi, sonli shifrlash qurilmasi 1790 yilda Amerika qo‘shma Shtatlarining (AQSh) davlat kotibi, keyinchalik esa AQShning uchinchi Prezidenti Tomas Jefferson tomonidan yaratilgan va shunga o‘xshash sonli shifrlash qurilmalari ikkinchi jahon urushi yillaridan keyin ham AQSh qurolli kuchlarida qo‘llanilib kelingan.

O`zbekistonda ham mustaqillikdan so`ng axborot texnologiyalariga bo`lgan talabning ortishi natijasida axborot texnologiyalarini har bir sohasiga keng etibor berildi. Shu jumladan axborot xavfsizligi sohasida ham. Bu sohada hozirda ko`zga ko`rinarli ishlar qilinyapti. Bularga misol qilib O`zbekistonni axorotni himoya qilish standartini olishimiz mumkin. Bu axborot xavfsizligini kriptografiya bo`limiga tegishli bo`lib bu bo`lim axborot xavfsizligiga muhum ahamiyat kasb etadi. Hozirda ma`lumotlarni qimmatlilik darajasi oshgan, shuning uchun axborotlarni uzatishda ularni shifrlab uzatish muhim ahamiyat kasab etadi.

Bu kurs ishi mavzusi AQSH davlat axborotni himoyalash standarti bo`lgan, AES(Advanced Encryption Standard) shifrlash standartidir. Bu standart AQSH oldingi standarti DES o`rniga ishlatilyapti. Bu kurs ishini vazifasi AES shifrlash algaritmining tahlili va tadqiqiga bag`ishlangan. Bu standart asosini Rijndael shifrlash algoritmi tashkil etadi. Bu stansartni o`rganishdan maqsad bu standart qimmati bilan o`zaro bog`liqdir. Chunki bu standart ma`lumotlarni uzatishda o`zining xavfsizlik darajasi yuqoriligi bilan ajralib turadi. Hozirda bundan bo`lak bu algaritm qimmatli ma`lumotlarga ega bo`lgan korxona va firmalarda ham ma`lumot uzatishda foydalanib kelinyapti.

Bu standartni o`rganish davomida maqsad qilib ko`p narsalarni qo`yilgan. Chunki bu standartni o`rganib chiqqan mutaxasis o`zining shifrlash standartini tuzishga va ularda bo`ladigan jarayonlarni tushunishga harakat qiladi. Bu kurs ishi mavzusini dolzarbligiga keladigan bo`lsak hozirda ma`lumotlarni qimmatlilik oshga bir davrda shifrlash algaritmlariga muhtojlik sezamiz. Bu shifrlash algaritmi esa o`zining kriptobardoshliligi yuqoriligi bilan boshqalari orasida ajralib turadi.