Adti qoshidagi akademik litsey: Ubaydullayev Komiljon Tursunboyevich

ADTI qoshidagi akademik litsey:

Ubaydullayev Komiljon Tursunboyevich.

.

2021 yil.
N azariy qism:
Kimyoviy reaksiyaga kirishayotgan moddalar tarkibidagi atomlarning oksidlanish darajasi o’zgarishi bilan boradigan reaksiyalar oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari deyiladi. Qutubli yoki ionli birikmalarda kimyoviy bog’lanishda ishtirok etayotgan elektronlar elektromanfiyligi kattaroq bo’lgan atom tomon siljigan yoki butunlay o’tib ketgan bo’ladi. elektronlarni o’zidan siljitgan atomlar elektron bergan atomlar, elektronni o’ziga tortgan atomlar elektron olgan atomlar deb ataladi.
Oksidlanish daraja – birikma tarkibidagi atomlarning shartli zaryadi oksidlanish darajasi deb ataladi.
Oksidlanish darajani topish qoidalari.

1. 
   oddiy moddalarning oksidlanish darajasi doim nolga teng. (N₂, O₂, H₂ Fe va h.k)
   
2. 
   H₂ ning oksidlanish darajasi metallar bilan hosil qilgan birikmalarda yani gidridlarda -1 ga, boshqa barcha birikmalarda +1 ga teng. M; NaH da -1 ga, H₂O da +1 ga teng.
   
3. 
   O₂ ning oksidlanish darajasi barcha birikmalarda -2 ga, peroksidlarda -1 ga, ftorli birikmalarda +1 va +2 ga teng.
   
4. 
   Davriy sitemadagi elementlarning oksidlanish darajalari birikmalarda guruh raqamiga teng bo’ladi.
   

1. 
   Birinchi guruh asosiy guruh elementlari +1 oksidlanish darajasiga ega.
   
2. 
   Ikkinchi guruh asosiy guruh elementlari +2 oksidlanish darajasiga ega.
   
3. 
   Uchinchi guruh asosiy guruh elementlari +3 oksidlanish darajasiga ega.
   
4. 
   To’rtinchi guruh asosiy guruh elementlari +2 va +4, quyi oksidlanish darajasi -4 ga teng. Chunki ko’pi bilan 4 ta elektron berib +4 va to’rtta eleketron olib -4 oksidlanish darajalariga ega bo’ladi.
   
5. 
   Beshinchi guruh asosiy guruh elementlari +1, +3, +5,quyi oksidlanish darajalari -3 ga teng.
   
6. 
   Oltinchi guruh asosiy guruh elementlari +2, +4, +6, quyi oksidlanish darajasi -2 ga teng bo’ladi. O₂ bundan mustasno.
   
7. 
   7-guruh asosiy guruh elementlari +1, +3, +5, +7, quyi oksidlanish darajalari -1 ga teng.
   
8. 
   8-guruh asosiy guruh elementlari +2, +4,+6, +8 oksidlanish darajasiga ega.