Қадимги юнон-рим тарихи

Afina dengiz ittifoqining davlatga  aylanishi 
Fukidid. Tarix, I 
                                                 
1
 
Sparta podshosi.
 
2
 
u yеrda hozir ham Lеonid sharafiga tosh shеr turibdi.
 

---

 
 197 
 
 
 
96. Shunday qilib ittifoqchilarning takliflari bilan (ularning Pavsaniyga
1 
  nafratlari tufayli) 
yo`lboshchi  bo`lib  afinaliklar  varvar  bilan  urushda  qaysi  shaharlar  pul  berishlari,  qaysilari 
kemalarni  ekipaji  bilan  qo`yishini  aniqladilar
2
.  U  Shanda  afinaliklar  birinchi  bor  ellinotomiylar
3
    
lavozimini ta’sis    qildilar,   qaysiki ular “foros”
4
ni qabul 
 
 
qilar edilar. Birinchi foros 460 talant miqdorida belgilangan edi. Xazina saqlanadigan joy Delos edi, 
bu ibodatxonada ittifoqchilarning delegatlarini yig`ilishi bo`lar edi. 
 
97.  Endi  men  afinaliklar  harbiy  va  siyosiy  ishlarda    Midiya  va  bu  urushlar
5
  oralig`idagi 
davrda, ular boshida hali mustaqil ittifoqchilar
6 
va varvarlar bilan va o`zlaridan ajralib  ketgan o`z 
ittifoqchilari  bilan  va  har  qanday  qulay  holatda  afinaliklarni  ishiga  aralashadigan  o`sha 
peloponnesliklar bilan qanday urushganini hikoya qilaman… 
 
98.  Boshda  afinaliklar  Miltiadni  o`g`li  Kimon  boshchiligida  Strimondagi  Eyon
7
ni  qamal 
qilib bosib oldilar, o`shanda u midiyaliklar qo`lida edi uni aholisini  qullikga sotib yubordilar. 
(2)  Keyin  ular  Skiros
8
ni  bosib  oldilar,    uni  aholisini  qullikga    sotdilar  va  o`z  kolonistlarini 
joylashtirdilar. 
(3)  Keyin  ularda  Evbeydagi  karistliklar
9 
bilan
10 
urush  boshlandi;  oxir-oqibatda  afinaliklar 
karistlarni ma’lum shartlarga taslim bo`lishga majbur qildilar. 
(4)  Keyin  qo`zg`olon    ko`targan  naksoslar  bilan  urush  chiqdi  va    qamaldan  keyin  ular  taslim 
bo`lishga  majbur  bo`ldilar.  Bu  mavjud  ittifoq  shartnomasiga  zid  ravishda  ittifoqchi  shaharni 
mustaqilligidan  mahrum  qilishni    birinchi  voqeasi  edi.  Keyinchalik  bunday  holga  navbati  bilan 
boshqa shaharlar ham duchor bo`ldilar. 
 
99.  Ittifoqchilarni  qo`zg`olonlariga
11 
bahona  bo`lib  asosan  o`lpon  to`lash  va  kemalar 
yetkazib  berishda,  qarz  qoldig`i  va  ba’zida  harbiy  xizmatdan  bo`yin  tovlash  edi.  Haqiqatda  
afinaliklar majburiy choralarni qo`llagan holda qarzlarni qat’iy undirdilar. 
(2) Shu sababli afinaliklar hokimiyati tazyiqlarga  o`rganmagan va ularni boshdan kechirishga 
ko`nikmagan  odamlarga  og`irlik  qildi.  Umuman  afinaliklar  hukmronligi    endilikda  ilgarigidek 
populyar  emas  edi.  Birgalikdagi  yurishlarda    afinaliklar  ittifoqchilarga  o`zlariga  teng  sifatida 
muomala  qilmadilar,  agarda  ulardan  kimdir  qo`zg`olon  ko`tarsa    qo`zg`olonchilarni  qiyinchiliksiz 
yana bo`ysundirdilar. (3) Shuningdek bunga  ittifoqchilarni o`zlari aybdor edilar.  Haqiqatda ularni 
harbiy xizmat oldida (faqat uydan uzoq turmaslik uchun) qo`rqoqlik qilishlari, ularni ko`pchiligini 
o`zlariga soliq og`irligini yuklashga va kemalar yetkazishga tegishli pul mablag`larining yetkazishni 
afzal  ko`rdilar.  Shunday  tarzda    afinaliklar  ittifoqchilar  mablag`lari  hisobidan    oz’  flotlarini 
ko`paytirish  imkoniyatiga  ega  bo`ldilar,  ittifoqchilar  esa  har  safar  qo`zg`olon  boshlab  urushga  
tayyorlanmagan va himoyasiz bo`ldilar. 
 
Хрестоматия по истории  древнего мира. М., 1991. 175-176 стр 
 
                                                 
1
 
Spartaliklarning podshosi er.avv. 479-yilda Platey yonidagi jangda  yunon 
qo`shinlarining qo`mondoni.
 
2
 
bahona Varvarga u keltirgan kulfatlar uchun, fors yerlarini talon-taroj 
qilish istagi edi.
 
3
 
Ellin ittifoqi xazinachilari.
 
4
 
pul badali to’lovi shunday deyilar edi.
 
5
 
er. avv. 431-404-yillardagi Peloponnes urushlari .
 
6
 
umumittifoq yig’ilishida ovoz berish huquqi bilan.
 
7
 
Egey dengezining shimoliy Frakiya qirg’og’idagi shahar.
 
8
 
uning aholisi  forslar  tarafida  edi.
 
9
 
Evbey oroli Karist shahri aholisi.
 
10
 
boshqa evbeyliklar ishtirokisiz.
 
11
 
boshqalari bilan birga.
  
 

---

 
 198