Қадимги юнон-рим тарихи

XVIII.  Ikkinchidan  avval  bo`lganidek  barcha  oliy    mansablarni  boylarga  qoldirish  uchun, 
avval  oddiy  xalq  bajarishda  ishtirok  etmagan  boshqa  mansablarga  qo`yish  uchun,  Solon  fuqarolar 
mulkini  baholashni  kiritdi.  Kim  mahsulotlarni  quruq  va  suyuq  holda  500  hajmda  ishlab  chiqarva, 
                                                 
1
 
Pisistratning uch o`g`illari: Gippiy, Gipparx,  Fessal.
 
2
 
Aglavr- Attikaning afsonaviy  podshosi Kekropning qizi: Avkso, Fallo va Gegemon- 
mevalarni o`sishiga yordam beradigan  farishtalar; Enialiy- bu yerda xudo Aresning 
laqabi.
 
3
 er. avv. IV asrdagi Afina notig’i va siyosatchisi. 

---

 
 186 
 
 
uni birinchi qilib qo`ydi va ularni “Pentakosnomedimin”lar
1
, ikkinchi qilib kim otni boqib biladigan 
yoki  300  hajmda  ishlab  chiqaradiganlarni  qo`ydi;  ularni  “suvoriylarga  mansublar”  deb  atadilar; 
“zevgitlar” deb uchinchi senzodamlari ataldi, qaysiki ularda  u yoki bu mahsulotlar 200 hajmda bor 
edi.  Qolganlarni  hammasi  “fet”lar  deb  ataldi;  ularga  u  hech  qanday  mansablarni  bajarishga  ruxsat 
bermadi;  ular    xalq  kengashida  ishtirok  etishlari  bilan  va  sudyalar  bo`lishlari  bilan  boshqaruvda 
qatnashdilar. Oxirgisi boshda hech nimani bildirmaydigan huquq bo`lib ko`rinsada, keyinchalik oliy 
darajada muhim bo`ldi, chunki muhim ishlarni katta qismi sudyalarga to`g`ri keldi. Hatto u yoki bu 
ishlar  bo`yicha  hukmlar    qarorini  Solon  mansabdor  shaxslarga  berdi,  u  hamda  sudga  apeleyatsiya 
qilishga  imkon  berdi.  Aytishlaricha      qonunlar  matnidagi    ko`p  sonli  qarama-qarshiliklar,  ba’zi 
noaniqliklar  bo`lsada  Solon  sudlarni  ahamiyatini  oshirdi:  shuning  natijasida  munozara  predmetini 
qonunlar  asosida  hal  qilish  mumkin  bo`lmagan  vaqtda  hamma  vaqt  sudyalarga  ehtiyoj  tug`ildi  va 
ma’lum ma’noda ular qonunlar ustidan  hokimlar edilar. 
 
XIX.  Solon  har  yili  almashadigan  arxontlardan  Areopag  kengashini  tuzdi;  uni  o`zi  ham 
sobiq  arxont  sifatida  uning  a’zosi  edi.  Lekin  qarzlarni  yo`q  qilinishi  bilan  xalqda  tug`ilgan 
dimog`dorlik  va  keskin  niyatlarni  ko`rib  u  har  bir  4  fildan    100  kishi  saylanadigan  ikkinchi 
kengashni ta’sis qildi. U bu kengashga xalqdan oldin ishlarni dastlab muhokama qilishni topshirdi 
va hech bir ishni oldindan  muhokama  qilmasdan  xalq  yig`iniga   
kiritishga yo`l qo`ymaslikni amalga oshirdi. “Yuqori kengashga”
2
 u hamma narsa ustidan  nazorat 
qilish, qonunlarni himoya qilishni topshirdi: u ikki kengashda turgan davlat kamroq   tebranadi va 
xalqqa ko`proq tinchlik beradi deb hisobladi.  
 
 
 
 
 
H. H. Трухина. История древнего Рима. M., 1996. 146-147 стр