Адаптацияси. Адаптация жараёни босқичлари

шубҳа остига олиш шахс учун ноўриндир.Инсон ташқи оламдаги
воқеа-
ҳодисаларни таҳлил қиларкан,кўп нарсаларга ўз эътиқоди
нуқтаиназариданқарайди.
Қадриятлар – энг қимматли маънавий бойлик бўлиб,инсон уни
ҳақоратланиши ва таҳқирланишидан ҳимоя қилади, сақлайди.

---

Одатда қадриятларнинг
умуминсоний, бирон ижтимоий гуруҳ
қадриятлари ва шахсий турлари фарқланади. Умуминсоний
қадриятлар инсон қаерда яшашидан,бойлигидан,мансабидан ва
бошқахусусиятлариданқатъиназар,
доим ардоқланадиганмазмундир,масалан-тинчлик,ҳаёт,озодлик,
бирдамлик,масъулият,орият.Ижтимоий гуруҳқадриятлари биргуруҳ
инсонлар учун қадрли вабошқабиргуруҳтомониданэътиборсиз
маънавийбойликбўлиб,миллийлик,
ёшлик ва кексалик, оилавий, сиёсий, ҳудудий ориентирлардан
иборат.
Шахсий
қадриятлар
деб, айни
шахсга
тегишли
қадриятларнинг ўзига хосмажмуига айтилади.Ҳар бир инсоннинг
ички дунёсидасанаб ўтилганқадриятларнингҳаммагуруҳи мавжуд.
Юқоридасаналган учгуруҳқадриятларнингўзаро уйғунлашуви шахс
ва жамият ўртасидагимувофиқликни белгилайди. Агар шахсий
қадриятлар рўйхатидаумуминсоний ва гуруҳий қадриятлар етакчи
бўлса,инсоннинг жамиятдагиўрни ва ҳаёти ниҳоятда енгил ва
равнақлидир. Акс ҳолда,инсон ичкидунёсида учрайдиган турли
гуруҳ қадриятлари ўртасидаги номувофиқликшахсдаичкитуғёнва
низоникелтирибчиқаради.
Установка – бу ибора психологияда инсон хатти-
ҳаракатининг
англанмаган программаси сифатида тушунилади. Инсон доимий
бажарадиган хатти-
ҳаракат даставвал англанилган ҳолда амалга
ошадиваутакрорлангани сари беихтиёр,автоматлашган ҳолатга
ўтиб боради. Айнан шундай англанилмаган ҳаракат режаси
установка деб аталади. Ходимдагимақбул ҳаракатлар мунтазам
такрорланиши натижасида унда мақсадга мувофиқ фаолият
установкаси шаклланади.Бинобарин,ходимнинг доимийфаолияти
ва хулқини кузатган ҳолда унда қай мазмундаги установкалар
устуворэканлигиҳақидахулосачиқариш мумкин.Пирамидашаклида
тасвирланганшахстизиминингасосийпсихологикмазмуни шундан
иборатки,инсон ҳаётинингмазмуни бўлмиш миссияси ваэътиқоди,
пастки қатламда турувчи
қадрият ва установкалар асосида
шаклланади.Қадриятэса,ўзнавбатида,инсон қадрловчиориентир
сифатида установкаларнингривожланиш натижасидир. Қатламлар
ўртасидаги бундай боғлиқлик инсон фаолиятига маълум маъно
киритади ва ҳатто инсон ичкидунёсинибирбутун,яхлиттарзда
тушуниш имкониниберади.Гапшундаки,комил инсоннинг ҳаётидаги
ҳамма қатламларбир-
бирибилан уйғунлашганҳолда намоён бўлади.
Демак, унинг қилаётган ишлари қадриятларига мос келади,
эътиқодигава ҳаётидагиасосиймақсадибўлмиш миссиясига қарши
чиқмайди.Раҳбар ўзходимини синчковлик билан кузатиши орқали,
унингшахсидаги қатламлар ўртасида уйғунлик ёки зиддиятни
илғашимумкин.
Раҳбарнингбундай назарга эга бўлишини яна бир шарти -ходим
руҳиятидаги қатламлар зиддиятига ташкилотмиқёсида шаклланган
муҳитҳам сабаб бўлади.Демак,ташкилотда шаклланган нормалар
носоғлом бўлса,ходим носамимий ҳаракатларга йўл қўяди ва уўз
эътиқодивақадриятларигазидчиқишимумкин.Юқоридакелтирилган
шахсструктурасигаасосланган ҳолдазамонавийраҳбарнитавсифлар
эканмиз,унга хосбўлган ижтимоий-
сиёсий жиҳатлар ҳақида ҳам

---