Адаптацияси. Адаптация жараёни босқичлари

атрофдагилардан ўз хатти-
ҳаракатлари борасида «баҳо» оладилар.
Бу тадбир натижасида инсон ўз хулқини намунага мослаш
имконияти туғилади. Аниқ режа ва малакали мутахасислар
ёрдамида ташкил этилган бундай тадбир ходимнинг янгиролни
қабулқилишивареалшароитдасамаралиижроэтишиучунасос
яратади.
Адаптация жараёнини шакллантириш имкониятлари. Янги
ходимларни касбга булган талаблар асосида ишга қабул қилиш
адаптация жараёниниг енгил ўтишини таъминловчи шартлардан
биридир.
Ташкилот раҳбари янги ходим адаптациясини иложи
борича қисқафурсатда ва салбий асоратсиз ўтишига кўмаклашиши
лозим.Бусоҳада
илғорлаб кетган айрим ташкилотлар
ҳам бўлиб,уларнинг бой
тажрибасини татбиқ этиш ташкилот меҳнат самарадорлигини
оширишдаги яна бир қўшимча омилдир. Масалан, Россиядаги
«Светлана» ХЖда янги ходимларадаптациясини назорат этиш
бўйичаалоҳидадастурмавжудбўлиб,унгабиноанбужараёнтизимли
равишдаолибборилади.
Хусусан,маълум вақт оралиғида ташкилотдаги янги ходимлар
томонидан назорат саволномалари тўлдирилади ва адаптация
даражаларианиқланади.Одатдабуиш билан
кадрлар бўлими, касбга муносиблик бўлими мутахассислари
шуғулланадилар.Манашусўровларасосидаиш шароитларигаўртаёки
пастдаражадамослашаётган ходимлараниқланади.Кейинги босқич
сифатидаадаптация жараёнига салбий таъсир этувчи омиллар
аниқланади.Бужараёнгаэнди ташкилотнингюқори бўғин вамахсус
бўлимлар
ходимлари жалб
этилади. Адаптация
жараёни
муваффақиятли ўтишига салбий таъсирэтувчиомилларнибартараф
этиш бўйича алоҳида чора тадбирлар мажмуаси ишлаб чиқилади.
Сўнгги босқич сифатида ушбу тадбирларнинг самараситекшириб
кўрилади.Бу санаб ўтилган босқичлар адаптацияни тадқиқ этиш
жараёнинингасосий қисмларибўлиб,бутадбирларгаёш ходимнинг
меҳнаткўрсаткичларидан манфаатдор бўлган барча раҳбарларнинг
қатнашишикўздатутилади.
Мослашиш даври баъзи корхоналарда касб талабларини
ўзлаштириш билан боғлиқ бўлса,бошқа ташкилотларда адаптация

---

муддатиташкилотнингбуткул ҳаёттарзи билан уйғунлашиб кетишни
назарда тутади. Бу борадаиқтисодий ривожланган мамлакатлар
корхоналарида амалга оширилаётган кадрлар сиёсатидан келиб
чиқувчитадбирларниэслабўтиш ҳам ўринлидир.Масалан, кўпгина
япон компанияларида
юқори ахлоқ меъёрларига эга бўлиш
ташкилотнингдоимо диққатмарказида туради.Хусусан,«Мацусита
электрик» компаниясида ходимга техник малака, корпорация
фалсафаси,мақсади ва сиёсати билан суғориш учун 8 ой вақт
ажратилади.Бумослашувдаври бўлиб,айнан шу вақт оралиғида
янги ходим компанияқадриятлари,хулқ меъёрлари вамаданиятини
ўзлаштиради.Бундай тарбия корхонарежалари ва иқтисодининг
очиқ-
ойдинлиги билан биргаликда олибборилади,ҳамдаходимда
ташкилот ҳаётида фаол қатнашиш мотивациясини шакллантиришга
қаратилади.
Адаптация жараёни боскичлари. Раҳбар ходимнинг янги
меҳнатшароитига мослашишига кўмак кўрсатар экан, адаптация
жараёни қуйидагиасосийбосқичларданиборатлигининазардатутиши
лозим.
1. Янги ходимнинг тайёргарлик даражасини аниқлаш.
Аниқланган
даражаходим манфаатийўлидакейингиамалгаошириш лозимбўлган
тадбирларни режалаштириш, зарур ресурсларни
қўллаш,
ходимнингтажриба
соҳасидан
келиб
чиққан