Adabiyotshunoslikka

Mahmud Q oshg‘ariy (XI 
asr)-tu rk sh u n o slik fanining o tasi fikriga qara- 
ganda, sh e 'r soVi arablar ketgungacha “q o ‘shiq” deb yuritilgan.
Ahmad Yugnakiy 
(XI1-XJ1I asrlar) “ Hibat ul-haqoyiq” asarida til shc’riyatga 
bezak berishini ta ’kidladi.
Adabiy-nazariy qarashlarning F orobiydan A Y ugnakiygacha b o ‘lgan yillari 
qadim gi turkiy davr deyiladi. B oshqa turkiy xalqlar, shu ju m la d a n , o'zbek 
xalqi ham shundan keyin shakllangan.
Ahmad Yassaviy 
(vafoti 
1
166-yilda) “ Devoni hikmat” asarida so‘zni gavharga 
o lxshatadi.
Muhammad Solili 
(1455-1535) ham o ’zining “Shayboniynom a” nomli tarixiy 
dostonida so‘zni behad ulugladi. U sh e’ming zavq bilan yozilishini talab qildi.
Lutfiy 
(1366-1465) she’riyatda m ahorat m asalasini m aq tad i, o ‘z faxriya 
baytlarida yuksak she’riyat g ‘u ru rin i yuqori q o ‘ydi. N avoiy un i “ M alik ul- 
k alom ” (“ S o‘z shohi”) deb alqadi.
Q adim gi turkiy adabiy-nazariy qarashlar va Yassaviy, M u h am m ad Solih, 
Lutfiylarning bu sohadagi fikrlari shu jabhada katta burilishlar b o ‘lishiga olib 
keldi. 
Taroziy, Navoiy 
va 
Bobur 
kabi ulkan nazariyotchilar yetishdi.
Ularning nazariy asarlari butun m usulm on Sharqidagina em as, balki jahon 
adabiyoti nazariyasi rivojida h am m unosib o ‘rin oldi.
Abu Abdulloh Xorazmiy ta’siri ostida 
Taroziy 
(XV asr) “ F u n u n ul-balog‘a” 
(“C hiroyli so‘zlash san’atlari” ) asarini yozdi (1436-1437). F ilologiya faniari 
doktori E .U m arov Am erikadan bu asarning fotonusxasini olib keldi.
X II asrda 
Rashididdin Vatvot 
“ S eh r bog'lari sh e ’r nozikliklari h a q id a ” , 
Shamsiddin Muhammad Qays Roziy 
X III asrda “Ajam sh e'riy ati o'lchovlari 
lug‘ati’\ xuddi shu davrda