20
Materialni bayon qilishning aniqliligi va mantiqan izchilligi, dalilisbotlarning
ishonchliligi, ta’riflarning qisqa va tushunarligi, natijalar, isbotlar va xulosalarni bayon
qilishning aniqligi BMIga qo`yiladigan umumiy talabdir.
BMIning tuzilmasini kirish, asosiy qism, xotima, adabiyotlar ro`yxati, ilovalar tashkil
etadi. BMIning mazmuni uning mavzusi bilan belgilanadi. BMIning har bir bo`limini xulosalar
bilan yakunlash tavsiya etiladi. Ishning boblari va bandlarning soni ham yo`nalishning
xususiyatlariga, shuningdek mavzuga bo`g`liq.
Ishning matni qisqa, aniq, mantiqan izchil bo`lishi va ikki ma’noli talqinga yo`l
qo`yilmasligi kerak. Ishda tegishli standartlar bilan belgilangan yoki ilmiy va ilmiy-texnikaviy
adabiyotlarda umumqabul terminlar, belgilar va qoidalar qo`llanishi lozim.
Tushuntirish qism boblar, bandlar va kichik bandlarga bo`lib yozilishi mumkin. Boblar,
bandlar va kichik bandlar arab raqamlarida tartib raqami bilan belgilanadi va abzasdan yoziladi.
BMIning har bir bo`limi muvofiq asoslar, qarorlar va xulosalar bilan yoritiladi. BMIda
ilgari bajarilgan mustaqil ishlarning natijalari yoki boshqa mualliflarning ishlari (hisob-grafika,
kurs ishlari va loyihalari, ilmiy ma’ruzalari va maqolalari, albatta, nomlari ko`rsatilgan holda),
tahliliy-qiyosiy ma’lumotlar sifatida aks ettirilishi yoki ulardan foydalanish mumkin.
BMIni yozish matn parchalarini qayta-qayta tahrir qilishni talab qiladi. Grammatik
jihatdan izchil matnni yaratish uni bir necha marta tahrir qilish bilan amalga oshiriladi. Shu
sababli ishni yozishda yozish va qayta ko`chirib yozish asosiy jarayondir.
BMIni yozish ishlashni muayyan ketma-ketligidan iborat. Dastlab, boblar (ilovalari
bilan), xotima yoziladi. Shundan keyin ishning asosiy qismi tahrir qilinadi. So`ngra kirish va
xotimaning mazmuni oydinlashtiriladi. Undan keyin adabiyotlar ro`yxati va titul varag`i
shakllantiriladi. Bu ishlar tugagach kirish va xotima batamom tahrir qilinadi.
Materiallarni nomlar va yo`l-yo`riqlarga mos holda, mantiqan izchillik bilan bayon qilish
lozim. Ishning maqsadi faqat rejada qo`yilgan masalalarni tavsiflash emas, balki mavjud
muammolarni tahlil qilish va bu muammolarni yechish bo`yicha takliflarni asoslashdan iborat
ekanligini yodda saqlash lozim.
BMIning tushuntirish qismi qisqa va aniq shaklda BMIning ijodiy g`oyasini ochib berishi
kerak. Zaruriy hollarda tushuntirish qismga grafiklar, rasmlar, eskizlar, diagrammalar, tarhlar va
boshqalar, shuningdek, zaruriy qo`shimcha axborot yozilgan elektron shakldagi ma’lumotlar
ilova etilishi mumkin. Unda qabul qilinadigan qarorlarning tahlili va asoslanishi hamda boshqa
materiallar, jumladan kafedraning metodik ko`rsatmalariga mos keladigan illyustrativ materiallar
bo`lishi lozim.
BMI tushuntirish qismining mazmuni ko`p jihatdan bajarilayotgan ishning sajiyasiga
bo`g`liq. BMI ustida ish olib borishda ish mavzusining dolzarbligi va ahamiyati, amaliy
vazifalarni yoki ishda qo`yilgan masalalarni yechishning hozirgi metodlarini qo`llash, ishda
ishlab chiqilgan tavsiyalar va takliflarning amaliy yo`nalishi asoslanadi, geografiya va unga
yaqin fanlarga va geografiya ta’limi texnologiyasiga doir adabiyotlarni tahlil qilish asosida
tadqiq qilinadigan muammoni nazariy jihatdan ishlab chiqish, o`tkazilgan tadqiqotlar natijasida
olingan materiallarni umumlashtirish, xulosalarni va amaliy tavsiyalarni aniq ifodalash, ishlanma
natijalarini bilimdonlik bilan, izchil va mantiqan asoslangan bayonini amalga oshirish lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: