Adabiyoт uмuмiy o‘rтa тa’liм мakтablarining

E’tibor bering:
Bu bilаn hаzrаt Nаvоiy insоn hаyotdа аdаshishi, chаlg‘ib qоlishi 
mumkin, lеkin vаqti bilаn o‘z хаtоsini аnglаsа vа bundаn аfsuslаnib, 
uni tuzаtishgа urinsа, u hоlаt kеchirilаdi, dеb tushuntirаdi.
Аmmо yolg‘оn gаpirish оdаtgа аylаngаn bo‘lsа, mаnа bu yomоn, 
kеchirilmаydigаn gunоh. Аgаr mаjbur bo‘lib qоlgаningdа hаm rоst 
gаpni аytishning ilоji bo‘lmаsа, yolg‘оnni hаm gаpirmа, dеydi. Shu 
tаriqа yolg‘оnning kishilаr tаbiаtidаgi yarаmаs vа bаdbin illаtligini, 
uning оqibаtlаrini qоrаlаb kеlib, muаllif аsаr bаdiiy qurilmаsigа ko‘rа 
bu o‘rindа hаm mаjоziy bir hikоyatgа murоjааt qilаdi. Ya’ni «Shеr 
bilаn  durrоj»  hаqidаgi  rаmziy  rivоyatni  kеltirib,  o‘z  fikrlаrining 
yanаdа tа’sirlirоq bo‘lishigа еrishаdi. 
Hikoyatda ko‘rganingizdek, garchi nihoyatda qudratli, qo‘rqinchli 
bo‘lsa-da, ona sher o‘z bolalari himoyasi uchun, ularni sog‘-omon 
katta qilish uchun har narsaga tayyor. Bolalarini tishida tishlab olib 
yuradi, hech kimga ishonmaydi. Durroj bo‘lsa, sherning bu ahvolini 
tushunmaydi, tushinishni istamaydi ham. Uni insofga keltirish uchun 
sher  o‘zidan  har  jihatdan  ojiz  durrojga  do‘stlik  qo‘lini  cho‘zadi: 
o‘zini cho‘chitmasligi evaziga nima yordam kerak bo‘lsa, berishga 
tayyor ekanini aytadi.

---

145
Afsuski, durroj kichkinaligidan o‘rganib qolgani yomon odatidan 
–  yolg‘on  so‘zlashidan  qolmaydi.  Sher  uning  bu  odati  nihoyatda 
yomon ekani, oqibati xunuk bo‘lishi haqida qancha ogohlantirmasin, 
unga quloq solmaydi.
Natijani  esa  ko‘rdingiz:  durroj  chinakam  xavf  ostida  qolib, 
yordamga chaqirganida ham, avval nuqul yolg‘on gapirgani uchun, 
sher unga ishonmadi.
Bu  safar  Navoiy  o‘ninchi  maqolatda  aytgan  holatga  teskari 
vaziyat bo‘y ko‘rsatdi.