Adabiyoт uмuмiy o‘rтa тa’liм мakтablarining


«o‘zBеKIStОN»  qаSIDаSI  hаqIDа



Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet73/86
Sana20.01.2022
Hajmi2,53 Mb.
#392932
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   86
Bog'liq
adabiyot 5-sinf 2-qism

«o‘zBеKIStОN»  qаSIDаSI  hаqIDа
Qаsidа hаjmаn sаlmоqli, hаr biri 10 sаtrlik 14 bаnddаn ibоrаt. 
Jаmi  –  140  sаtr.  bаnddаgi  tоq  vа  juft  sаtrlаr  o‘zаrо  qоfiyalаnib 
kеlgan.  hаr  bаndning  so‘nggi  bаyti  bir-biri  bilаn  qоfiyalаnаdi. 
 
Shе’r g‘оyat muhim mаvzugа – оnа-Vаtаnimiz shа’nigа bаg‘ish-
lаngаn. xo‘sh, shоir Vаtаndеk muqаddаs mаvzuni qаndаy yoritа-
di? Uning bu hаqdа аytаdigаn yangi gаpi bоrmi?
birgаlikdа ko‘rаylik.
mаnа, shоir yurti hаqidа shе’r bitmоqchi. Uni dunyoning eng 
go‘zаl mаskаnlаrigа qiyoslаb ko‘rsаtmоqchi. yo‘q, undаy jоy yo‘q 
ekаn.  hаttо  bеhishtni  hаm  ungа  o‘хshаtib  bo‘lmаydi.  bu  yurt  – 
bеqiyos. U – bitilmаgаn dоstоn. Uni tа’rif qilmоqqа qаlаm оjizlik 
qilаdi. Qаsidаning hаr bir bаndi «o‘zbеkistоn – Vаtаnim mаnim!» 
dеgаn  g‘ururbахsh  sаtr  bilаn  yakunlаnаdi.  Shuni  аytish  kеrаkki, 
bu  fikrlаr  1968-yildа  аytilgаn  edi.  U  pаytlаri  «SSSR  –  bizning 
yagоnа  Vаtаnimiz!»  dеgаn  sохtа  shiоr  milliоn-milliоn  insоnlаr 
оngigа  singdirilgаn  edi.  аbdullа  oripоv  shundаy  bir  shаrоitdа: 
«o‘zbеkistоn – Vаtаnim mаnim!» – dеb chiqdi. bu jаsоrаt edi.


157
Shе’rni tahlil qilishdа dаvоm etаmiz. hа, bu yurtning o‘хshаshi 
yo‘q.  Ustоz  hаmid  olimjоn  bu  yurtning  ko‘klаmini  qаlаmgа 
 
оlgаn edi – dоv rug‘i оlаmgа yoyildi. Uning yurti shunchаlаr go‘-
zаl, shunchаlаr sеhrli.
Таriхi-chi?!  Таriхi  hаm  shаrаflаrgа  burkаngаn  tаriх.  Shоir 
yurtining kеchmishigа nаzаr tаshlаydi. olis tаriх qа’ridаgi buyuk 
аjdоdlаrni  ko‘rаdi.  аnа,  yarim  dunyoni  zаbt  etib,  ulug‘  sаltаnаt 
o‘rnаtgаn sоhibqirоn. bеrirоqdа, 1018 ta yulduzni аniqlаb bеrgаn, 
«оsmоn ilmi»ni yarаtib kеtgаn nаbirаsi – Ulug‘bеk.
Shоir  хаyolidаn  аsrlаr  «nuqs-u  chirоyini  ko‘z-ko‘z  etib» 
o‘tаdilаr. аnа, muаllif bir zоt ustidа to‘хtаb qоldi. U – bеruniy! 
ming  yil  оldingi  kаshfiyotlаri  bilаn  hаli-hаnuz  dunyoni  hаyrаtgа 
sоlib kеlаyotgаn buyuk аjdоdimiz. U xristоfоr kоlumbdаn sаlkаm 
bеsh  yuz  yil  оldin  аmеrikа  qit’аsini  bаshоrаt  qilgаn  edi.  hind 
оkеаni sоhillаridа uzоq tеkshirishlаr оlib bоrib, bu suvlаrning оlis 
bir mаtеrikdаn qаytishini tахmin etgаn edi. Vа bu аmеrikа bo‘lib 
chiqdi.  Uning  kаshf  etilishi  shuhrаti  esа  kоlumbgа  o‘tib  kеtdi. 
Shоirning kоlumbdа аlаmi bоrligi shundаn.
Vаtаn tаriхidа yanа bir pоrlоq siymо bоrki, uni аslо chеtlаb o‘tib 
bo‘lmаydi. bu – nаvоiy. bu ko‘hnа dunyo judа ko‘p jаhоngirlаrni 
ko‘rdi.  lеkin  so‘z  mulkining  jаhоngirlаri  kаm  kеldilаr.  аlishеr 
nаvоiy – dunyoni o‘z qаlаmi bilаn zаbt etgаn vа dunyoni chаmаn  -
 
zоrgа аylаn tirgаn siymо. bulаr bilаn fахrlаnmаslik mumkinmi?!
bu  buyuk  shахsiyatlаrning  yarаtuvchisi  «bаridаn  buyuk», 
«bаridаn suyuk» хаlqdir. Shоir kеyingi bаndlаrdа mаnа shu buyuk   
vа suyuk оnа хаlqining timsоlini yarаtаdi. bundаy buyuk fаrzаnd-
lаrni  jаhоngа  yеtkаzib  bеrgаn,  ulаrning  shоn-shаrаfini  аsrlаrdаn 
аsrlаrgа оlib o‘tgаn mаnа shu хаlqdir. Uning birinchi fаzilаti fаr-
zаndlаrigа bo‘lgаn chеksiz mеhridir. Shоir хаlq tаriхigа shu jihаt-
dаn bir nаzаr tаshlаydi. ko‘z оldimizdа хаlqimizning o‘tdа kuymаs, 
suvdа  cho‘kmаs  timsоli  pаydо  bo‘lаdi.  kimlаr  uning  tеpаsigа  оt 
o‘ynаtib kеlmаdilаr. dоvrug‘inggа hаsаd qilib Chingiz kеldi. Sеni 
dunyodаn  yo‘qоtmоq  qаsdi  bilаn  kеldi.  Jаlоliddin  sаmаni  bo‘lib, 
dаryodаn sаkrаb o‘tding, оmоn qоlding. So‘ng inqilоb kеldi. U hаm 


158
оfаt edi. Chоrа istаb fаryod qilding. Shаhidlаrning qirmiz qо nidаn 
qоrа  tunlаring  аlvоn  bo‘ldi.  So‘ng  fаshist  kеldi.  yanа  qоnlа  ring 
оqdi. lеkin sеn o‘lmаding, o‘chmаding. Sеni hеch qаndаy dushmаn 
yo‘qоtа оlmаdi. yondirib kultеpаgа аylаntirilgаn Vаtаn хаrоbаlаri 
оstidаn  hаr  gаl  аfsоnаviy  sаmаndаrdеk  chiqib  kеlа vеrding...  Shu 
tаriqа  Vаtаn  vа  millаt  tushunchаsi  bir-birigа  o‘tib,  bir-birini 
 
to‘ldirib bоrаvеrаdi. dаrhаqiqаt, o‘zbеk dеgаni bu o‘zbеkis tоndir, 
o‘zbеkistоn dеgаndа esа o‘zbеk ko‘z оldimizgа kеlаdi.
bu shе’r yanа bir mаshhur shоirimiz Erkin Vоhidоvning «o‘z-
bеgim»  qаsidаsi  bilаn  dеyarli  bir  vаqtdа  yozildi  vа  ikkаlа  аsаr 
хаlqimizning o‘zligini аnglаshidа sеzilаrli rоl o‘ynаdi.

Download 2,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish