Adabiyot 5-sinf

SAYOHATNOMA HAQIDA TUSHUNCHA
1. O’zida sayohat xotiralari va ular bilan bogliq taf- silotlarni aks ettiradigan, sayohatnomalar qanday yolda yaratilgan? J: She’riy va nasriy yolda
2. Sayohatnomalarning dastlabki namunalari qaysi sholrlar ijodida uchraydi? J: Navoly, Bobur
3. O’zbek adabiyotida sayohatnoma janrining alohida poetik shaklda tartib toptirgan sholr kim? J: Muqimiy
4. Sayohatnoma yozgan sholrlarni aniqlang.
J: Zavqiy, Muqimiy, Furqat, Tajalliy, Maxmur
5. Sayohatnomaning ichki tuzilishiga xos bolgan xu- susiyatni toping. J: Kirish, ya’ni sayohatga chiqish eh- tiyoji, sabablari aytiladi; yol xotiralari batafsil bayon etiladi, sayohatlardan muayyan xulosalar chiqariladi
6. O’zbek adabiyotida mukammal ko’rinish olgan, ada- biy an’anaga aylangan «Sayohatnoma» janrining asoschisi deya kimni ko‘rsatish mumkin? J: Muqimiyni
1. Sa’diy Sheroziy nomini butun jahonga tanitgan asar- • lari qaysi? J: G‘azallari va «Bo‘ston», «Guliston» asarlari
2. Sa’diy Sheroziy qaysi asarida bir suhbatda sha- harning qimmatbaho kiyimlarga burkangan kazo-kazolari yecholmagan masalani poygakda olirgan yirtiq kiyimli darvesh yechib berganini va o‘sha darvesh rnening o‘zim edim deb yozadi? J: «Bo‘ston» asarida
3. «Qorning to‘q esa, arpa noni yaxshi ko‘rinmas, Gar och esang, oy qursi kabi xo‘b erur va sof» misralari qaysi asardan olingan? J: «Guliston» asaridan
4. Bir podshoh kema safariga chiqadi. Kemadagi bir ajamiy qul kemaga 1-marta chiqqani uchun yiglayverib hammani bezor qilib yuboradi. Shunda tabib u qulning burnini suvga tiqishni maslahat beradi. Burnigacha suvga botgan qul shundan so‘ng, bir burchakda indamay keta- di. Buning sababini so’ragan shohga tabib qanday javob beradi? J: Suvga g‘arq bolishning qanday yomonligini bilgani uchun jim bolib qoldi, kemaning suvga g‘arq bolishdan bexatar ekanini bilganidan jim bolib qoldi
5. «Bo‘ston» asari qachon o‘zbekchaga o‘girilgan?
J: 1960- yilda
6. Sa’diyning qaysi asaridagi bir hikoyatdan yomon xo- tin davosiz dard, hayosiz dushman kabidir degan xulosa chiqadi? J: «Guliston» asaridan
7. «Guliston» asarida qaysi shoh buloq boshi- ga «Ko‘plar ham bu chashma boshiga yetdi, suv ichdi, dunyodan ko‘z yumib ketdi. Qanchasi zulm ila olamni oldi,
Go’rga o‘zi ketdi, olgani qoldi» degan so’zlarni yozdirgan?
J: Jamshid
8. «Biyobonda quduq qazolmasang boq, Qabristonga kirib bitta chiroq yoq» misralari qaysi asardan olingan?
J: «Bo‘ston» asaridan
9. «Ustiga kitob ortilgan eshak, Na olim va na donodir beshak» misralari qaysi asardan olingan?
J: «Bo‘ston» asaridan
10. «Ey sorbon, ohista ron oromi jonam meravad - Ey sorbon, ohista yur, oromijonim ketmoqda» deb boshlanuv- chi g‘azal muallifi kim? J: Sa’diy Sheroziy
12. Fransuz Volter, nemis Gyote o’z asarlarida qaysi sholrning sheYlariga murojaat qilgan? J: Sa’diyning
13. «Bo’ston» asari qachon yaratilgan? J: 1257-yilda
14. «Guliston» asari qachon yozilgan? J: 1258-yilda
15. «Guliston» asarida hunar o‘rganmoqning foydasi haqida nima deyiladi? J: Hunar shunday boylikki, uni na o‘g‘ri o‘g‘irlay oladi va har yerga borsa, sohibi qadr bolur, majlisning yuqorisida oMtirur
16. Damashq shahrida bir kishini faranglar qolidan tanishi ozod qiladi va Halabga olib borib, xunuk va badfei qizini 100 tilla berib unga nikohlaydi. Bunday xotin bilan ya- shash unga do‘zax olovida yonmoqdan ham battarroq tuyu- ladi. Xotin eriga: «Seni otam o‘n tillo berib farang asirligidan qutqazib olmaganmidi?!» deb ta’na qildi. Erdedi: «Ha, men o‘sha otang o‘n tillo berib farang asirligidan qutqarib olgan, lekin yuz tillo bilan sening qolingga tutqazib, jabr-u sitam zanjirini bo’ynimga solgan kishiman». Bu parcha qaysi asr- dan olingan? J: «Guliston» asaridan
17. «Fildekzo‘r bolsang-u, sherdek urushqoq, Nazdim- da, jangdan sulh ming bor afzalroq» hikmatli so‘zi kimniki?
J: Sa’diy
18. «Ta’bi aybjo’ylik bolsa agar bas, Tovus oyog‘idan boshqasin ko‘rmas» satrlarining ma’nosini toping.
J: Ayb axtarishning noto‘g‘riligi haqida