Abu Rayxon Beruniy “Hindiston” asari haqida taqdimot abu rayhon beruniyning hayoti va ijodi

Beruniy jamiyatda ijtimoiy hayotning o‘ziga xos «shartnoma» asosida tuzilishini e’tirof etadi. U: «Inson o‘z ehtiyojlarini tushunib, o‘ziga o‘xshash kishilar bilan birga yashashning zarurligini anglay boshlaydi. SHuning uchun o‘zaro kelishuvchanlik qabilidagi «shartnoma» tuzishga kirishadi. Odamlarning birgalikdagi turmushi bu hali insonni haqiqiy qudratga, uning ehtiyojlarini qondirishga olib kelmaydi, buning uchun (ular) yana mehnat qilishlari ham zarurdir»,-deydi.

• Beruniy jamiyatda ijtimoiy hayotning o‘ziga xos «shartnoma» asosida tuzilishini e’tirof etadi. U: «Inson o‘z ehtiyojlarini tushunib, o‘ziga o‘xshash kishilar bilan birga yashashning zarurligini anglay boshlaydi. SHuning uchun o‘zaro kelishuvchanlik qabilidagi «shartnoma» tuzishga kirishadi. Odamlarning birgalikdagi turmushi bu hali insonni haqiqiy qudratga, uning ehtiyojlarini qondirishga olib kelmaydi, buning uchun (ular) yana mehnat qilishlari ham zarurdir»,-deydi.

Beruniy jamiyatni boshqarishda jamiyat podshohga xizmat qilmay, balki podshoh jamiyatga xizmat qilishi lozimligini aytadi. «Tabiatan boshqarishga moyil» bo‘lgan hokim, -deb yozadi u - o‘z fikri va qarorlarida qa’tiy bo‘lishi kerak, o‘z ishlarini amalga oshirishlarida faylasuflarning. . . fikrlariga amal qilishi lozim; «shohning o‘zi ham» yaratuvchilik ongiga ega bo‘lmog‘i, ayniqsa, dehqonlar to‘g‘risida ko‘proq g‘am eyishi kerak. «Podshohlik» dehqonchiliksiz yashay olmaydi, – deb yozgan edi u.

• Beruniy jamiyatni boshqarishda jamiyat podshohga xizmat qilmay, balki podshoh jamiyatga xizmat qilishi lozimligini aytadi. «Tabiatan boshqarishga moyil» bo‘lgan hokim, -deb yozadi u - o‘z fikri va qarorlarida qa’tiy bo‘lishi kerak, o‘z ishlarini amalga oshirishlarida faylasuflarning. . . fikrlariga amal qilishi lozim; «shohning o‘zi ham» yaratuvchilik ongiga ega bo‘lmog‘i, ayniqsa, dehqonlar to‘g‘risida ko‘proq g‘am eyishi kerak. «Podshohlik» dehqonchiliksiz yashay olmaydi, – deb yozgan edi u.