Abu rayxon beruniy asarlarida diniy marosimlarning yoritilishi



Download 13,78 Mb.
bet2/7
Sana13.06.2022
Hajmi13,78 Mb.
#665677
1   2   3   4   5   6   7

Beruniy feadal tuzumi va islom dini xukumron bo’lgan bir davrda yashab ijod etgan . Bunday sharoitda fanda yangiliklar ijod etish g’oyat og’ir va hatarli edi. Shunga qaramay u o’zining butun kuchi va hayotini ilmu fan yo’lida hizmat qilishga sarfladi.

  • Beruniy feadal tuzumi va islom dini xukumron bo’lgan bir davrda yashab ijod etgan . Bunday sharoitda fanda yangiliklar ijod etish g’oyat og’ir va hatarli edi. Shunga qaramay u o’zining butun kuchi va hayotini ilmu fan yo’lida hizmat qilishga sarfladi.
  • Bunda olimning quyidagi so’zini eslab o’tish o’rinlidir:
  • “ Mening hamma istaklarim , butun vujudim ilm olish va tarqatishga qaratilgandir va men buni o’zim uchun ulug’ baxt deb bilaman”.
  • Shunday olijanob g’oyalar bilan qurollangan Beruniy dastaval o’zining ustozi Abu Nasr tomonidan yozilib, unga qo’llanma sifatida tagdim etilgan satranomiya va matematkaga doir 15 ta risolani mutolaa qiladi,
  • Beruniy O‘rta asr Sharq uyg‘onishi sharoitida haqiqiy ilmiy tabiatshunoslikka asos soldi, u tabiatshunoslikning turli sohalarida o‘z davri uchun taajjubga soluvchi shunday ilmiy va faraziy fikrlarni olg‘a surdiki, ular bir necha asrlardan so‘ng Evropa ilmida o‘z isbotini topdi.
  • www.arxiv.uz

Beruniy al-Xorazmiy, al-Farg‘oniy tabiatni bilish, o‘rganishda asoslangan kuzatish, taqqoslash, tajriba, mantiqiy umumlashtirish tahlil kabi metodlarini o‘z tadqiqotlarida to‘g‘ri qo‘llash asosida ularni ilmiy mazmun jihatidan boyitdi. U o‘z ilmiy faoliyati jarayonida tabiatni bilishning tajriba ilmiy metodini ishlab chiqdi. Beruniyning bu metodiga ko‘ra, tabiatni bilishda eskilik, fanatizm, aqidachilik, shaxsiy g‘araz, sub’ektivizmdan ozod, bo‘lish, aksincha, tabiatning o‘ziga, uni kuzatishda tajribaning rad etib bo‘lmaydigan dalillariga asoslanish lozim.

  • Beruniy al-Xorazmiy, al-Farg‘oniy tabiatni bilish, o‘rganishda asoslangan kuzatish, taqqoslash, tajriba, mantiqiy umumlashtirish tahlil kabi metodlarini o‘z tadqiqotlarida to‘g‘ri qo‘llash asosida ularni ilmiy mazmun jihatidan boyitdi. U o‘z ilmiy faoliyati jarayonida tabiatni bilishning tajriba ilmiy metodini ishlab chiqdi. Beruniyning bu metodiga ko‘ra, tabiatni bilishda eskilik, fanatizm, aqidachilik, shaxsiy g‘araz, sub’ektivizmdan ozod, bo‘lish, aksincha, tabiatning o‘ziga, uni kuzatishda tajribaning rad etib bo‘lmaydigan dalillariga asoslanish lozim.
  • Shuni alohida ta’kidlash kerakki, Beruniy asarlarida, uning tabiiy-ilmiy qarashlari bilan bog‘liq chuqur ijtimoiy-falsafiy mulohazalar, umumlashmalar ham o‘z ifodasini topgan. U Forobiy falsafiy ta’limotiga asoslanib ollohni hamma narsaning birinchi sababi, deb hisoblaydi. Uning tushunishicha ham xudo hamma narsaning yaratuvchisi ekanligi e’tirof qilinadi. Lekin Beruniy shu birinchi sababdan kelib chiqqan hamma narsaning rivojlanish va o‘zgarish huquqini tabiatga beradi.
  • BERUNIY AL-XORAZMIY, AL-FARG‘ONIY TABIATNI BILISH, O‘RGANISHDA ASOSLANGAN KUZATISHLARI
  • www.arxiv.uz

Download 13,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish