Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Quyidagi 13.9-Rasmda O'zbekiston gaz quvir tizimining sxemasi keltirilgan.

13.9-rasm . O'zbekiston gaz quvir tizimining sxemasi .

Mustaqillik yillarida yana bir gaz quvuri tizimi qurildi - bu 525 km uzunlikdagi gaz quvurining yo'nalishi. Bu O'zbekiston hududidan o'tadi va Xitoyga o'zbek va turkman gazini yetkazib beradi. Ushbu tranzitning ahamiyati shundaki, u O'zbekistonga yaxshi daromad olish imkonini beradi va shu bilan birga, ushbu loyiha chet el investitsiyalari hisobiga to'liq amalga oshiriladi. Uning o'tkazish qobiliyati 50 milliard m³ gacha.
O'zbekiston Respublikasi, istmolchilarga tabiiy gazni yetkazib berish bilan birga uni eksport va tranzit qilish, sharqiy, shimoliy va janubiy yo'nalislarda gazni yer ostidagi saqlash inshoatlari ishlatish magistral gaz quvurlari boshqarmasi orqali amalga oshiriladi.
Tabiiy gaz oqimi magistral gaz quvurlariga asosan regionlardagi gaz qazib chiqaruvchi va gazni qayta ishlovchi korxonalardan kelib tushadi va ular quyidagi asosiy yo′nalishlarga tarqatiladi.
-tabiiy gazni aholiga va sanoat iste′molchilariga sotish;
-magistral gaz quvurlariga bevosita chiqish imkoniyati bo′lgan sanoat korxonalariga tabiiy gazni sotish;
- tabiiy gazni eksporti;
-tabiiy gazni yer osti gaz omborlariga haydash.
“O′ztransgaz” ichki bozorga qariyb 40 milliard kubometr gaz yetkazib beradi. Bundan tashqari, Turkmanistondan Rossiyaga Qozog′iston orqali 6 milliard kubometr gas yetkazib beriladi.
Taxminan 35–38 milliard kubometr gaz Turkmaniston-O'zbekiston-Qozog'iston-Xitoy gaz uzatish tizimini boshqaruvchi Asia Trans Gas qo'shma korxonasi orqali (Xitoyning TAPLINE CNPC va «O'zbekneftgaz» AJ o'rtasida) amalga oshiriladi. Gaz yetkazib berish shartnomalari doirasida 2020 yilda Xitoyga 2-6 milliard kubometr gaz, Qirg'izistonga 60 million kubometr va Tojikistonga 200 million kubometr gaz eksport qilish rejalashtirilgan.
Gaz eksportini to'xtatish rejalari bo′lib uni ko′proq qayta ishlash masalasi ko′rilmoqda. 2025 yilga kelib tabiiy gaz eksportini va uni to'liq qayta ishlashni to'xtatish, shuningdek, qo'shilgan qiymat ishlab chiqarishni kengaytirish bo'yicha choralar ko'riladi.