Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti a. V. Mavlonov

Bosh  qismdan  suv  haydash.
  SHunday  qaraganda  gumbazli 
suv haydashdan farq qilmaydi. Bunda aksariyat litologik yoki tektonik 
uyumlarning bosh qismidan suv haydash jarayoni boshlanadi. Bu usul 
Qozog’iston,
 
Ozarbayjon,  G’arbiy  Ukraina  kabi  neftli  g’lkalardagi 
geosinklinal zonalarga mansub neft konlarida keng qg’llanadi. 
         Tg’siqli  suv  haydash
  aksariyat  neft-gaz  yoki  gazkondensat 
konlarini  qazib  chiqarishda  gaz  uyumini  neft  uyumidan  ajratish  va 
ularni  alohida-alohida  ishlatish  maqsadida  qg’llanadi.  Bunda 
haydovchi  quduqlar  orqali  gaz  va  neft  g’rtasidagi  haydalgan  suv 
xaqiqatdan ham ularga tg’siq vazifasini g’taydi hamda ikkalasiga ham 
bosim  hosil    qilib  beradi.  Natijada  biz  neftli  va  gazli  uyumlarni  kg’p 
muddat  davomida  mustaqil  ishlataverishimiz  mumkin.  Bunda  gaz 
uyumini  kg’p  muddat  ushlab  turishga  hojat  qolmaydi.  Bu  usul 
muvaffaqiyat  bilan  chegaradan  tashqari  suv  haydash  bilan  birgalikda 
olib borilishi mumkin. 

---

 
153 
Qatlam  xususiyatlariniig  bir  tekis  sharoitida  hamda  qatlam 
yotish  burchagi  katta  bg’lmagan  hollarda  bu  usuldan  yaxshi  natijalar 
olinishi  turgan  gap.  Bu  usul  Volgograd  viloyatidagi,  Baxshetev  koni 
G’arbiy  Sibirdagi  Samotlar  konining  A  qatlamlarida  va  boshqa 
joylarda muvaffaqiyat bilan qg’llangan va qg’llanmoqda. 
SHunday  qilib  yuqorida  bayon  etilganlardan  quyidagicha 
xulosa  chiqadiki,  neft  konlarini  qazib  chiqarishni  loyihalashtirganda 
ularda qg’llanishi mumkin bg’lgan suv haydash usullarining bir necha 
turlari qg’llanishi mumkinligini xisobga olish kerak va ularni qg’llash 
mg’ljallanmog’i  lozim,  qg’llanishi  mumin  bg’lgan  turlari  kg’pincha 
ish  jarayonida  va  iqtisodiy  tadqiqotlar  qilinib  hamda  qazib  chiqarish 
sharoitining  boshqa  xususiyatlarini  inobatga  olgan  holda  qg’llana 
boshlashi mumkin.