Абу жахи тарвузи Bryonia alba L

Наркотик моддалар, наркотиклар 
(
narcoticus - наркотик
) - бир гуруҳ 
заҳарли моддалар. Улар киши марказий нерв системасини қўзғатиб, касал-
ликдан вақтинча сақлаб туради (анестезия). Ўсимликлардан олинган асосий 
наркотиклар морфин, афюн (опий), кокаин, атропин ва бошқалардир. Углево-
дородлардан ҳосил қилинган наркотикларга эса хлороформ, эфир ва бошқа шу 
кабилар киради. 
Наргис, наркас 
(
Narcissus
) - чучмўмадошларга мансуб пиѐзчали ва кўп 
йиллик ўт ўсимликлар туркуми. Барглари ингичка; оқ ѐки сариқ гулларини 
кўтариб турувчи пояси узун ва яланғоч, баргсиз. Гуллари бир оз эгилиб очила-
ди. Гулқўрғони тожсимон бўлиб, қуйи қисми найчасимон ўралган ва юқори 
қисми горизонтал жойлашган 6 бўлмали қайтақидан иборат. 
Наслларнинг алмашинуви
– ривожланиш даврасида иккита авлодни: 
гаплоид жинсий (гаметофит) ва диплоид жинссиз (спорофит) авлодни 
алмашиниб, навбатлашиб туриши. Спорофит зиготадан гаметофит спорадан 
ривожланади. Наслларнинг алмашинуви яшил сувўтларга ва барча юксак 
ўсимликларга хос. 
Наслларнинг антитетик алмашинуви
- 
баъзи ўсимликларнинг 
тараққиѐти даврида генерациялар (насллар) алмашинувининг алоҳида бир типи. 
Настия 
(
nastia
) - бирор ташқи омил (ѐруғлик, ҳарорат ва бошқалар) 
таъсирида ўсимлик барглари, гулбарглари ҳамда бошқа шу каби органларининг 
ҳаракатга келиб эгилиши. Бундай ҳаракат эгилувчи органларшшг анатомик 
тузилиши бир хил эмаслиги билан изоҳланади. Кўпчилик ҳолларда 
органларнинг бир оз ўсиб эгилиши уларнинг юқори ва қуйи томонларида 
жойлашган ҳужайралар ўсувининг бир хил эмаслиги ѐки шу ҳужайралардаги 
тургор босим ўзгаришининг ҳар хиллиги (ҳар қисмида турлича эканлиги) 
натижасида юзага келади. Эгилиш томонга қараб ўсишнинг биологик аҳамияти 
ҳам турличадир. У баъзи ўсимликларда ҳашаротлар томонидан четдан 
чангланиш учун мослашган бўлади, айрим-ларида эса, гулларни ноқулай 
шароитлардан сақлаш ѐки ҳашаротларни тутиш (охиргиси ҳашаротхўр 
ўсимликларга хос) ва бошқа шу каби шарт ва ҳолатлар билан боғлиқ ҳолда 
юзага келади. 

---

224 
Настиялар
– ташқи муҳитнинг диффуз ҳолдаги таъсирига ўсимлик 
аъзоларидаги қайтар ҳаракатлар, масалан, кун ва тунни алмашинуви билан 
гулни очилиб ѐпилиши.