Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot

Klinikasi. 
Psoriaz bemorlarda har xil klinik ko'rinishlarda boshlanadi. Birlamchi toshmasi keskin 
chegaralangan, aylana shaklli kattaligi to'g'nog'ich boshi kattalikdagi pushti rang dog' 
ko'rinishida namoyon bo'ladi. 
M.S. Pil'kov psoriatik toshmaning pushti (qizg'ish) rangda bo'lishiga e`tibor bergan. 
(Pil'kov simptomi) toshmalar rangi yorqin- pushti (qizg'ish) rangdan toki yorqin-qizil 
rangacha bo'lishi mumkin. Yuzakè qizg'ish dog' paydo bo'lishidan boshlab ustida oq 
kumushrang tangachalar bilan qoplangan bo'ladi. Ba`zi holatlarda birlamchi element 
boshlanishidanoq paypaslab ko'rilganda tuguncha ko'rinishida namoyon bo'ladi. 
Bunday hollarda tangachalarni olib tashlansa, bu ko'rinish yo'qoladi. Toshmalar 
o'lchami asta-sekin kattalashib boradi, infil'tratsiya kuchayadi. Tangachalar kattalashib 
ko'payib tuguncha ko'rinishidagi monomorf toshmalar paydo bo'ladi. Toshmalarning 

---

23 
periferik o'sishi yoki bir-biriga qo'shilishidan katta o'lchamli har xil shaklli pilakchalar 
paydo bo'ladi.
Asosiy dastlabki joylashish joyi qo'l-oyoqlarning yozuvchi yuzalari. Asosan, tirsak, 
tizza, boshning sochli qismi, teri burmalari va tana sohalarida joylashadi. Ba`zi 
bemorlarda psoriatik toshmalar yozuvchi âà bukuvchi sohalarda ham joylashishi 
mumkin. Bunga qaytuvchi psoriaz (rsoriasis inversa) deb ataladi. Psoriaz 
diagnostikasida o'ziga xos uchta simptom (psoriatik triada) va Kyobner fenomeni yoki 
izomorf reaktsiyasi xarakterli. Psoriatik triada papulani tirnash yo'li bilan yuzaga 
keladi, u uchta fenomendan iborat. 
1. Oq-kumush tangachali kepaklanish (stearin yoki sham yog'i fenomeni) Kasallikning 
har xil davrida kepaklanish psoriatik toshmaning rivojlanish holatiga qarab turli xil 
intensivlikda bo'ladi. Uzoq vaqt davom etayotgan kasallik o'choqlarida oq-kumush 
tangachali kepaklanish zich joylashib, xuddi oppoq qorni eslatadi. Yangi, tez 
rivojlanayotgan toshmalarda kam kepaklanish kuzatiladi. Bunday oson ko'chadigan 
bo'lib, asosan toshmalar markazida joylashadi, atrofida eritematoz halqa bo'ladi. 
Toshmalar yirik burmalarda, kaft-tovonda joylashganda kepaklanish kam yoki 
umuman bo'lmaydi.
2. Tangachalar olib tashlangandan so'ng nam, qizil rangli, yaltiragan nozik yuza hosil 
bo'lishi (terminal yoki psoriatik parda fenomeni). 
3. Tirnash davom ettirilsa, dermaning uzaygan so'rg'ichsimon qavati yuqori 
qismlarining jarohatlanishi natijasida qonli nuqtalar yuzaga kelishi (Auspitts yoki qonli 
shudring fenomeni) kuzatiladi. Bu fenomenlar patogistologik o'zgarishlar (parakeratoz, 
akantoz, papillamatoz ) natijasida kelib chiqadi. Fenomenlar ichida terminal parda 
fenomeni va Kyobner izomorf reaktsiyasi diagnostik ahamiyatga ega.