Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti “Umumiy xirurgiya va travmatologiya” kafedrasi

Tekshirish uchun savollar. 
1.
Ovqat hazm qilishda qanday fizik va kimyoviy o'zgarishlar sodir bo’ladi? 
2.
Ovqat hazm qilish sistemasi qanday a’zolardan iborat? 
3.
Og'iz bo’ shlig’ida ovqat qanday hazm bo’ladi? 
4.
Me’dada ovqat qanday hazm bo’ladi? 
5.
Ovqat hazm qilishda me’da osti bezi qanday vazifani bajaradi? 
6.
O't suyuqligi qanday vazifalarni bajaradi? 
7.
Ovqat hazm qilishda jigarning aharniyati qanday? 
8.
Ingichka ichakda ovqat qanday hazm bo’ladi? 
9.
Yo’g’on ichak qanday funksiyalarni bajaradi? 

---

 
2.2
 
Oziq moddalar va ularning aharniyati 
Oziq-ovqat mahsulotlari tarkibi-
oqsillar, yog'lar, uglevodlar, mineral 
moddalar, suv va vitarninlar
kabi kimyoviy moddalardan iborat. 
Bu moddalarning har bin o’ziga xos fiziologik xususiyatga ega. Inson 
normal hayot kechinshi uchun bu moddalar organizmda muayyan miqdorda 
va nisbatda bo’lishi lozim. Bulardan bittasi yoki bir nechtasi yetishmasligi 
organizmga zararli ta’sir ko’rsatadi. 
 
4-rasm.
Oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidagi oziqa moddalar. 
Tabiatda organizmning zarur moddalarga bo’lgan fiziologik ehtiyojini 
to’la-to’kis ta’minlay oladigan yagona bir mahsulotning o’zi yo’q. Hayot 
uchun zarur bo’lgan moddalar turli oziq-ovqat mahsulotlarida turlicha 
me’yorda bo’ladi. Shuning uchun oziq moddalarning organizm uchun 
aharniyati va ularning asosiy manbalari haqida alohida tanishib chiqarniz. 
2.3
 
Oqsillar 
Oqsil -
yuqori molekulali, tarkibi azotli, tabiiy arninokislota qoldiqlaridan 
tashkil topgan birikmalardir. 
Oqsilsiz hayot yo’q. Odam tanasining beshdan bir qismi oqsillardan iborat. 
Ular odamning hamma a’zolarida va to’qimalarida mavjud. Oqsillar 
organizmda quyidagi muhim vazifalarni bajaradi: 
-
Plastik vazifasi -
oqsillar ham organizmning barcha hujayralari tarkibiga 
kiradi. 
-
Energetik vazifasi -
kislorod ishtirokida oksidlanib energiya hosil qiladi.