Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti “Umumiy xirurgiya va travmatologiya” kafedrasi

2.19 Ahvoli og’ir bemorlarni ovqatlantirish
 
Odatda, yotish tartibi belgilangan bemomi ovqatlantirish masalasi u 
joylashgan xonada amalga oshiriladi. Bunday bemorlarga imkon boricha 
yostiqlar, jumladan bolish yoki faoliy yotgichning bosh qismini ko’tarish 
orqali yarim o'tirgan holat sharoiti yaratiladi. 
Agar bemor o'tira olsa, u holda yotgich oldiga qo'yilgan o’tirgich yoki 
tumbochka ustida ovqatlami tanovul qiladi. 
Har ikkala holatdagi bemorlarni ovqatlantirishdan awal ularning qo'llari 
yaxshilab sovunlab yuvilib, toza qo
’
l sochig’iga artiladi. 
Ovqatlanish oldidan bemorga bo’yni va ko’krak sohasiga matodan, 
polietilen yoki klenkadan tikilgan fartuk taqiladi. Shundan so'ng bemorning 
boshi taom berayotgan hamshiraning chap qo’li yordamida biroz ko’tariladi 
va hamshira o’ng qo'li bilan qoshiqda bemorga taom beradi. Bemorga 
suyuqliklarni, ichimliklarni (choy, kofe, какао, sut, meva qaynatmalari yoki 
sharbatlari) maxsus ishlangan ichgichlar (poilki) orqali ichiriladi. Mabodo 
bemorning taom yoki ichimliklarni qabul qilganidan keyin ko'ngli aynab, 
qusgisi kelgudek bo’lsa, bemorning boshi o’ng tomonida qo’yilgan jamoshov 
tomon asta-sekin buriladi va unga qusish imkoniyati yaratiladi. Bemorning 
qusish harakati samarali bo'lishi uchun qo'llari yuvilib, ikki barmog'i 
yordamida xalqumini qitiqlash tavsiya qilinadi. Bemor qabul qilgan 
mahsulotni qusib bo’lgach, qo'llari qaytadan yuvilib, toza sochiq bilan 
artiladi. Og’zi yaxshilab iliq suv bilan chayiladi va uning atroflari toza 
salfetka bilan artiladi. So'ngra bemor yana asl holatiga qaytariladi (-rasm). 
Bemor ishtahasi yaxshi bo’lmagan hollarda ishtaha ochuvchi limon tilimi 
beriladi. Ammo ishtahasi sozlanmagan bemorni majburan ovqatlantirish 
odatda tavsiya qilinmaydi, chunki bunday paytlarda berilgan mahsulot hoh 
suyuq, hoh quyuq boisin, bexosdan nafas yo’liga o’tib ketishi va bemor qalqib 
ketishi mumkin. Ba’zan mazkur holatlardan bemorlarni chiqarish ancha 
qiyinchiliklarni tug’diradi yoki jarrohlik amallarini izlatishga olib keladi. 
Og’ir holatdagi bemorlarning kundalik tanovul qilgan oziq-ovqatli 
mahsulotlar va taomlar, jumladan ichimliklar miqdorlari hamshira tomonidan 
uning kasallik tarixi hujjatiga yozib boriladi va vaqti-vaqti bilan uning 

---

to'yimlilik (asosiy ozuqaviy moddalarning qiymati) va quwatiy qiymatlari 
hisoblanib turiladi. Zarur paytlarda mazkur ko’rsatkichlarga kerakli 
o'zgartishlar kiritiladi.
-rasm. Ahvoli og’ir bemor parvarishi.