Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti “Umumiy xirurgiya va travmatologiya” kafedrasi

Ingichka va yo’g’on ichakda ovqat hazm bo’lishi 
3-rasm. 
Ingichka va yo'g'on ichak tuzilishi
 
Ingichka ichak o’n ikki barmoq 
ichakning davomi bo’lib, uning 
uzunligi 5-6 m kengligi 2-2,5 sm 
bo’ladi (3-rasm). Devori uzunasiga 
va 
aylanasiga 
joylashgan 
silliq 
muskullardan tashkil topgan. Bu 
muskullar ichakning mayatniksimon 
va 
to’lqinsimon 
(peristaltik) 
xarakterini ta’minlaydi. Ichakning 
mayatniksimon harakati natijasida 
ovqat moddalari ichak shirasi bilan 
aralashadi. 
Bu ovqatning ichakda parchalanib hazm bo’lishini ta’minlaydi. Ichakning 
to’lqinsimon harakati ovqat moddalarini ichak bo’ylab yuqoridan pastga 
tomon siljishini ta’minlaydi. Ingichka ichak shilliq qavat ostida juda ko’p 
mayda bezchalar joylashgan. Ulardan ajralgan shira ta’sirida ovqat eng oxirgi 
moddalargacha parchalanib tugatiladi. Ichak shilliq qavati yuzasida mayda 
so’rg’ichlar—vorsinkalar bor. Ular juda murakkab tuzilishga ega bo’lib, qon 

---

va limfa tomirlari bilan yaxshi ta’minlangan. Vorsinkalar orqali ovqat 
moddalari qon va limfa tomirlariga so’riladi. Ingichka ichakda ovqatning 
hazm bo’lishi 6-8 soat davom etadi. 
Yo’g’on ichak ingichka ichakning davomi bo’lib, uning uzunligi katta 
odamda o’rtacha 1,5 m, u qorin bo’shlig’ida ingichka ichakning atrofini o’rab 
turadi. Yo’g’on ichak ichki shilliq pardasi ostida joylashgan bez suyuqlikdagi 
fermentlar kam, shilliq modda esa ko’p bo’ladi. Bu shilliq modda ovqat 
qoldig’i bilan aralashib, uni silliqlashtiradi va ichakning yuqori qismidan 
pastki qismiga o’tishini qulaylashtiradi. Yo’g’on ichak shilliq pardasida 
vorsinkalar bo’lmaydi. Yo’g’on ichak devoridagi muskul qavatning harakati 
ingichka ichakdagiga nisbatan sekin bo’ladi. Shu sababli ovqat qoldig’i unda 
uzoq vaqt (18-20 soat) saqlanadi. 
Yo’g’on ichakda asosan suv, mineral tuzlar so’riladi. Bu ichakda ovqat 
qoldig’i quyulib, axlat ko’rinishida to’g’ri ichakka o’tadi va undan tashqariga 
chiqariladi.