Absolyut va nisbiy xato, haqiqiy sonlar to`plamining xossalari. Reja: Kirish Aniq va taqribiy sonlar

Hisoblash xatosi.
Masalani kulda yoki hisoblash mashinasida echayotganda biz barcha haqiqiy sonlar bilan ish kurmasdan, sonlarning malum diskret to'plami bilan ish ko'ramizki, u yoki bu sanok sistemasida malum miqdordagi xonalar bilan olingan sonlar shu to'plamda yotadi. Bu to'plam
± (a_Yqⁿ + a₂ q^n-1 +... + a_nq^n-m+1) (2.1)
ko'rinishdagi sonlardan iborat bo'lib, by erda natural son q - sanok sistemasining asosidir; a₁, a₂,..., a_m - butun sonlar bo'lib, 0 <a_t < q-1 shartni kanoatlantiradi; t bu
to'plamdagi sonlar xonasining miqdori, butun p son esa | n |< n₀ shartni kanoatlantiradi. Kulda hisoblayotganda, asosan, unlik sanok sistemasi (q = 10) bilan ish kuriladi. Kup EHM larda esa ikkilik sanok sistemasi (q = 2) va ayrimlari uchun uchlik sanok, sistemasi (q = 3) ishlatiladi.
EHM laming ko'pchiligi shunday tuzilganki, ularda q = 2, m = 35, n₀ = 63 boladi.
Odatda, arifmetik amallarni bajarayotganda ko'p xonali sonlar hosil boladi (masalan, ko'paytirishda xonalarning soni ikkilanadi, bo'lishda esa xonalarning soni nixoyatda kattalashib ketishi ham mumkin). Natijada hosil bo'lgan son karalayotgan to'plamdan chikib ketmasligi uchun t - xonasigacha yaxlitlanadi, ya ni shu to'plamdagi boshqa son bilan almashtiriladi, tabiiyki yaxlitlanadigan son unga eng yaqin son bilan almashtirilishi, yani yaxlitlash xatosi eng kichik bolishi kerak.
Agar biz juft rakam koidasini qo'llab 5,780475 sonini ketma-ket yaxlitlasak, quyidagi 5,78048; 5,7805; 5,780; 5,78; 5,8; 6 sonlar kelib chikadi.
Kopincha biror natijani olish uchun berilgan metodda korsatilgan bir kator amallarni bajarishga to'g’ri keladi. Agar natijani katta aniqlik bilan topish talab kilinsa, bu kator yanada o'zayib ketadi.