Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Saǵan degen muhabbatım tawsılmas, (bas gáp)
Ómirimniń eń aqırı pitkenshe. (baǵınıńqı gáp)
Qosımsha: Geyde baǵınıńqı gáp bas gáptiń ortasında da keliwi múmkin. Mısalı: Nurxoja, Aydana sózin aytıp bolǵansha, tım-tırıs tıńlap oyǵa shúmip otırdı. (Negizinde: Aydana sózin aytıp bolǵansha, Nurxoja tım-tırıs tıńlap oyǵa shúmip otırdı)
Feyil toplamlı jay gápler hám baǵınıńqılı qospa gápler
Hal feyil toplamı kólemi keńeyip útir arqalı bólinip kelgende, bayanlawıshı hal feyilden bolǵan baǵınıńqı gápke uqsas keledi. Bunday jaǵdayda hal feyil toplamında baslawıshta, bayanlawısh ta bomaydı. Olardıń barlıǵı bir sorawǵa juwap berip, gápte bir aǵza boladı. Al baǵınıńqı gáptiń bayanlawıshı xızmetinde kelgen hal feyildiń bas gáptiń bayanlawıshınan basqa óz aldına baslawıshı boladı. Salıstırıń:

Hal feyil toplamlı jay gáp	Baǵınıńqılı qospa gáp
1.Jaǵadaǵı Jumaǵúldi kórip, olar irkildi. 2.Shapqan attıń ayaq sestin esitip, Shamurat dalaǵa juwırıp shıqtı.	1.Bultlar áste-áste kóship, Aspan ashıla basladı. 2.Shapqan attıń ayaq sesti esitilip, Shamurat dalaǵa juwırıp shıqtı.

Baǵınıńqı gáp penen bas gápti baylanıstırıwshı qurallar
Baǵınıńqı gáp bas gápke tómendegi qurallar arqalı baylanısadı:
1.Baǵınıńqı gáptiń bayanlawıshı hal feyil, kelbetlik feyil, atawısh feyil hám shárt meyil qosımtaları arqalı bildirilip, bas gáp penen baylanısadı. Mısalı: Bult tarap, kún jadırap shıqtı. Dospan qaytıp kelgende, ákesi ele oyaw edi. Gurskiy ketiwden, soldatlar tez kiyinip maydanǵa shıqtı. Traktor toqtamay júrse, jumıs ónedi. Bárimiz birigip islesek, is jaǵdayı ózgerer degen oydaman.
2.Baǵınıńqı gáp bas gáp penen sebebi, óytkeni, sonlı qtan, sol sebepli, sol ushın, sonıń ushın, nege deseń, nátiyjede, eger, eger de dánekerleri hám dánekerlik xızmettegi sózler arqalı baylanısadı.
a) sebebi, óytkeni, nege deseń, ne ushın deseń dánekerleri arqalı baylanısqan qospa gáp eki jay gápli bolıp dúziledi. Eki jay gápli qospa gáplerdiń dánekerleri baǵınıńqı gáptiń basında kelip, bas gáptiń mazmunın sebep mánisinde túsindiredi. Bul dánekerler arqalı baylanısqan qospa gáptiń bas gápi burın, baǵınıńqı gápi sońında keledi. Mısalı: Men bul balanı húrmetleymen, óytkeni meniń sezimimdi oyattı. Dushpanlar meni jeńe almaydı, sebebi xalqımız buzılmas miytindey bekkem.
b) sonlıqtan, sol sebepli, sol ushın, sonıń ushın, nátiyjede t.b. dánekrleri arqalı baylanısqan baǵınıńqı gáp bas gáp penen nátiyje mánisinde baylanısadı. Bul dánkerler arqalı baylanısqan qospa gáptiń baǵınıńqı gápi burın, bas gáp sońǵı orında keledi. Eki jay gápti baylanıstırıwshı dánekerler is-háreket nátiyjesin bildiretuǵın bas gáptiń basında keledi. Mısalı: Geypara adamlar meni tıńlaǵısı kelmedi, nátiyjede suwdıń kiyatırǵan jaǵındaǵı birinshi hám ekinshi qashını suw basıp ketti. Xalqımız Ámiwdaryanı jılawladı, sonıń nátiyjesinde salıgershilik xojalıqların shólkemlestiriwge múmkinshilik tawıp otırmız. Kóbisiniń nawaları, suw saqlaǵıshları joq, sonlıqtan qudıqtıń suwları qumǵa sińip nátiyjeli paydalanılmay atır.
v) baǵınıńqılı qospa gáptiń jay gápleri eger, eger de shárt dánekerleri arqalı baylanısadı. Bul dánekerler baǵınıńqı gáptiń basında keledi de, onıń bayanlawıshı -sa/-se qosımtalı shárt meyil yamasa kelbetlik feyil feyildiń -ǵanda/-gende qosımtası arqalı bildiriledi. Mısalı: Eger qar aralas boran kúsheye berse, suwıq adam jalmawdan qaytpaydı.