Abduvohidov S. N., Ganiyev Z. A. Geografiya ta’limi metodikasi

7.
 
Kognitiv-vizuallik tamoyili.
 Psixologik nuqtayi nazardan axborotni ko‘z 
(ko‘rish)  orqali  qabul  qilish  samarali  sanaladi.  Shunga  ko‘ra  azal-azaldan  ta’lim 
jarayonida 
pedagogning 
nutqi 
asosida 
uzatiladigan 
axborotlarning 
vizuallashtirilishiga  alohida  e’tibor  qaratilib  kelingan.  O‘qitish  jarayonida 
ko‘rsatmali  qurollardan  foydalanish  og‘zaki  uzatilayotgan  axborotlar  ta’sirini 
kuchaytirib,  muayyan  tasviriy  shakllar  vositasida  qabul  qilish  imkoniyatini 
yaratadi.
 
Zamonaviy  sharoitda  xorijiy  mamlakatlarda  kognitiv  grafika  (o‘quv 
axborotlari  mohiyatini  yorituvchi  kompyuter  suratlari  bloki)  keng  ko‘lamda 
rivojlanmoqda.  O‘quv  axborotlarining  mohiyati  surat,  grafika,  tasvir,  jadval, 
diagramma, sxema, model, turli ramzlar, shartli (matematik, fizik, geometrik va b.) 
belgilar asosida yoritilishi modulning asosiy elementi hisoblanadi. 
Bunda:  1)  talabaning  ko‘rishi,  axborotlarni  tasviriy  qabul  qilish  qobiliyati 
rivojlanadi;  2)  o‘quv  materiali  mazmunini  o‘zida  zich  joylashtirgan  tasvir  (surat, 
grafika, tasvir, jadval, diagramma, sxema, model, turli ramzlar, shartli (matematik, 
fizik, geometrik va b. belgilar) talabaning bilimlarni tizimli o‘zlashtirishga yordam 
beradi;  3)  tasvirlar  (xususan,  rangli  tasvirlar)  o‘quv  axborotini  qabul  qilish,  eslab 
qolish samaradorligini oshiradi, qolaversa, ularni estetik jihatdan tarbiyalaydi. 
Kognitiv  grafika  miya  o‘ng  yarim  sharini  faollashtiradi,  natijada  talabalar 
tasviriy fikrlash qobiliyati rivojlanadi. 
Ta’lim  jarayonida  ko‘rgazmali  qurollar,  kompyuter  tasvirlar  va  boshqa 
tasviriy vositalardan foydalanish talabalarda o‘quv axboroti haqidagi tasavvur hosil 
bo‘lishini  5-6  marta  tezlashtiradi.  Vizual  shaklda  o‘zlashtirilgan  axborotni  qayta 
yodga olish oson kechadi.