Abduvohidov S. N., Ganiyev Z. A. Geografiya ta’limi metodikasi

 +  =
 
O‘qituvchilik sohasida mahsuldor 
faoliyat olib borish uchun bo‘lgan 
geografiya bo‘yicha tayyorgarligiga 
qo‘yilgan talablarga javob berishi 
Kasbiy 
kompetensiyaga 
ega bo‘lgan 
geografiya 
o‘qituvchisi 
Geografiya axborot tizimi (GIS) 
bo‘yicha tabiiy va iqtisodiy geografik 
kartalardan samarali foydalanish 
imkoniyatining mavjudligi 
Ta’lim muassasalarida o‘qituvchi 
sifatida faoliyat ko‘rsatish uchun zarur 
bo‘lgan jismoniy, ma’naviy va 
intellektual imkoniyatlar yig‘indisining 
mavjudligi 

---

33 
 

 
geografiyaga  oid  xususiy  kompetensiyalar,  bevosita  kompetensiyaviy 
yondashuvga  asoslangan  DTSda  o‘rin  olgan  bo‘lib,  bitiruvchilarning  bilim, 
ko‘nikma va malakalariga qo‘yilgan talablarda ifodalangan; 

 
tayanch  kompetensiyalardan,  masalan,  kommunikativ  kompetensiyani 
shakllantirish uchun innovatsion ta’lim texnologiyalarini qo‘llash jarayonida 
o‘quvchi tegishli mavzu bo‘yicha o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda bayon 
qilishi,  o‘zaro  muloqotga  kirishish,  o‘z  fikrini  himoya  qilish  va  ishontira 
olish, ko‘rsata olish, to‘g‘ri yo‘l tutgan holda ziddiyatli vaziyatlardan chiqib 
keta olish ko‘nikmalarini shakllantirish; 

 
geografik axborot tizimi bilan ishlash kompetensiyasini shakllantira borishni 
har bir o‘tilgan mavzuni mustaqil tarzda mustahkamlash jarayonida amalga 
oshirish,  ya’ni,  mavzu  bo‘yicha  o‘z  ustida  ishlab,  kompyuter,  internetdan 
GIS  kabi  axborot  manbalaridan  samarali  foydalana  olish,  media 
vositalaridan  zarur  bo‘lgan  axborotlarni  topa  olish  va  qayta  ishlash, 
ma’lumotlar  bazasini  yarata  olish  bo‘yicha  ko‘nikma  va  malakalarni 
shakllantirish; 

 
shaxs  sifatida  o‘z-o‘zini  rivojlantirish  kompetensiyasini  shakllantirishda 
geografiya  bo‘yicha  o‘tilgan  mavzularni  o‘zlashtirishlari  uchun  muntazam 
tarzda o‘z ustida ishlashga o‘rgatilishi, ya’ni har bir tushuncha, fakt, ta’rif va 
qonuniyatlarning  mohiyatini  tushunib  olishlari,  o‘rganganlarini  ijtimoiy 
hayotda qo‘llay olish zaruriyati; 
umummadaniy  kompetensiyalarni  shakllantirishda  buyuk  geografik  kashfiyotlar, 
geografiya  fanining  shakllanishiga  va  taraqqiyotiga  munosib  hissa  qo‘shgan 
olimlar,  yurtimizda  yetishib  chiqqan  allomalarning  geografiya  fanining 
shakllanishi va rivojlanishidagi o‘rni haqida ma’lumotlar berish zaruriyati; 
predmetlararo  aloqadorlik  (matematika,  fizika,  kimyo,  biologiya,  psixologiya, 
pedagogika,  fan-texnika  va  boshqalar)  yangiliklaridan  xabardor  bo‘lish  hamda 
foydalanish  kompetensiyasini  shakllantirishda  namoyon  bo‘ladi.  Demak,  taniqli 
geograf  olim  A.Soliev  ta’biri  bilan  aytganda  “Geografiya  bilmaganga  hech narsa, 
bilganga hamma narsa” aqidasiga amal qilgan holda har bir geografiya o‘qituvchisi 
o‘zida kompetentlikni shakllantirgan bo‘lishi kerak.