Abduvaitov Nurjan Abdash o’g’li pps-101 Pedagogika nazariyasi va tarixi

Abduvaitov Nurjan Abdash o’g’li PPS-101 Pedagogika nazariyasi va tarixi

Mavzu: O’quvchilarning ilmiy dunyoqarashini shakillantirish

Reja:
1. Ma’naviy-axloqiy tarbiya mazmuni.
2. Ma’naviy-axloqiy tarbiyaning tarkibiy qismlari, shakl va metodlari.
3. Estetik tarbiyaning mazmuni.
4. Estetik tarbiya vositalari.
5. O’quvchilarda estetik didni shakllantirish.
6. Jismoniy tarbiya mazmuni.
7. Oila tarbiyasining mohiyati.
8. Oila tarbiyasining shakl, metod va vositalari.
Ma’naviy-axloqiy tarbiya mazmuni. Jamiyatda kechayotgan ijtimoiy islohotlarning samaradorligi uning fuqarolari ega bo’lgan ma’naviyatga bog’liq. Ijtimoiy tarbiyaning boshqa turlari kabi ma’naviy-axloqiy tarbiya asosini ham ilg’or milliy, ma’naviy-axloqiy qadriyatlar, xalq pedagogikasi g’oyalari tashkil etadi.
Ma’naviyat shaxs, davlat va jamiyatning kuch-qudrati, taraqqiyoti, imkoniyatlari va istiqbollarini belgilaydigan ichki ruhiy omildir.
Маънавият (арабча “маънолар мажмуи”) моҳиятига кўра ижтимоий тараққиётга ижобий таъсир ўтказувчи фалсафий, ҳуқуқий, илмий, бадиий, ахлоқий, диний тасаввур, тушунча ва ғоялар мажмуи ҳисобланади
Axloq esa shaxsning xatti-harakatlari, yurish-turishi, turmush tarzi, hayot kechirish tamoyillari, qoidalari, ijtimoiy munosabatlar mazmunini ifodalaydi. U ijtimoiy hodisa sifatida jamiyat ma’naviy-ruhiy hayotida o’ziga xos o’rin tutadi.
Ахлоқ (арабча “хулқ-атвор”) ижтимоий онг шаклларидан бири бўлиб, ижтимоий муносабатлар ва шахс хатти-ҳаракатини тартибга соладиган қонун-қоидалар мажмуи
Ma’naviy-axloqiy tarbiyaning tarkibiy qismlari, shakl va metodlari. Abdulla Avloniy “Turkiy guliston yohud axloq” asarida axloq “insonlarni yaxshilikka chaqiruvchi, yomonlikdan qaytaruvchi bir ilmdur”, - deydi. Aynan axloq, uning ijtimoiy ahamiyati haqida ma’lumot beruvchi mazkur manbada alloma yaxshi va yomon xulqlarga to’xtalib o’tadi. Allomaning nuqati nazaricha, yaxshi xulqlar quyidagilardan iborat: fatonat (aql), diyonat (e’tiqod), nazofat (poklik va tozalik), g’ayrat, riyozat (savob ishlar), qanoat, shifoat, ilm, sabr, hilm (yumshoq tabiat) intizom, nafs me’yori, vijdon, vatanni suymak, haqqoniyat, nazari ibrat, iffat, hayo, idrok va zako, hifzi lison (til va adabiyot), iqtisod, viqor (g’urur), muhabbat, avf (kechirimli bo’lish).
Estetik tarbiyaning mazmuni. Estetik tarbiya “badiiy tarbiya” sifatida ham qo’llaniladi. Estetik tarbiya keng ma’noga ega bo’lib, faqat san’at vositasidagina emas, balki, hayot, mehnat, ijtimoiy munosabatlar, tabiat vositasida go’zallikni his qilishga yo’naltirilgan pedagogik faoliyatni o’z ichiga oladi.
Эстетик тарбия (лотинча “estezio” “гўзалликни ҳис қиламан”) ўқувчиларни воқелик, табиат, ижтимоий ва меҳнат муносабатлари, турмуш гўзалликларини англаш, идрок этиш ва тўғри тушунишга ўргатиш, гўзалликка муҳаббат уйғотиш, уларнинг бадиий дидини ўстириш, гўзалликни яратиш қобилиятларини
тарбиялашга йўналтирилган педагогик жараён
Асосий вазифалар
1. Ўқувчиларга эстетик билимларни бериш.
2. Уларда эстетик тушунчаларни ҳосил қилиш.
3. Ўқувчиларда эстетик ҳис-туйғу, эстетик онг, эстетик дид
ва эстетик маданиятни шакллантириш
O’quvchilarda estetik didni shakllantirish. Estetik ong ijtimoiy voqelik, tabiat, san’at bilan bevosita muloqot jarayonida o’quvchilarni turli nazariya, qarashlar mohiyati bilan tanishtirish, ular o’rtasida nafosat ta’limi va tarbiyasini tashkil etish hisobiga shakllantiriladi.
Эстетик онг гўзаллик, гўзалликни ҳис этиш, унинг моҳиятини англаш, нафосат ҳис-туйғуси, нафосат диди каби тушунчаларнинг онгда акс этиши
Jismoniy tarbiya mazmuni. Yoshlarni sog’lom bo’lib voyaga yetishlarini ta’minlash masalasi xalq pedagogikasi, og’zaki ijodi hamda mutafakkirlar asarlarining bosh g’oyalaridan biri bo’lib kelgan.
Жисмоний тарбия ўқувчиларда жисмоний ва иродавий сифатларни шакллантириш, уларни ақлий ва жисмоний жиҳатдан меҳнат ва Ватан мудофаасига тайёрлашга йўналтирилган педагогик жараён бўлиб; ижтимоий тарбия тизимининг муҳим таркибий қисмларидан бири саналади
Oila tarbiyasining mohiyati. “Jamiyat” va “oila” tushunchalari bir-biri bilan chambarchas bog’liq. Bu bog’liqlik jamiyatning oilalarsiz mavjud bo’lmasligi, o’z navbatida oilaning ma’lum bir jamiyat tarkibida vujudga kelishi va yashovchanligida ko’rinadi.
Оила кишиларнинг никоҳ ёки қон-қариндошлик ришталари, умумий турмуш тарзи, ахлоқий масъулият ҳамда ўзаро ёрдамга асосланувчи кичик гуруҳи