Abdurashid to xtaboyev

Arab davlatlari
Murojaatlarda: Arab davlatlari shunchalik buyuk va xilma-xilki, ularga 
biron-bir ta ’rif berish qiyin. Har qanday vaziyatda ham ular uch xil qatlamga 
bo‘linadilar: janoblarga, kambag‘allarga va o ‘rta qatlamga. Odatda, 
vaziyatga karab «Janob» deb chaqirsangiz adashmaysiz.
Aniqlik: arablarda aniqlik nisbiy tushuncha. Rasmiy uchrashuvlarda 
kechikishlarga ahamiyat berilmaydi. Lekin Angliya va fransiyaliklar bilan 
hamkorlik qilgan va tajribaga ega bo‘lgan kishilar yevropaliklardagidek 
yo‘l tutadilar.
Kiyinish: rasmiy uchrashuvlarga ishbilarmonlar yevropacha rusumdagi 
kostyumlar kiyishadi. Mansabdor shaxslar milliy kiyimlami kiyishni afzal 
ko‘rishadi. Ayollar iloji boricha yopiq kiyinishadi.
So‘zlashuv taomili: arablar bilan suhbatlashish vaqtida oradagi 
masofa 3 5 ^ 0 sm bo‘ladi. Ish yuzasidan hamkorlikni hurmat qilishadi, 
majburiyatlami 
bajarishadi. Arab mamlakatlarida suhbatlashishning 
o‘ziga xos qonun-qoidalari mavjud, bu qonun-qoidalami hurmat qilish 
kerak. Rasmiy uchrashuvlarda asosiy mavzuga o ‘tishdan oldin, bir necha 
odatiy gaplarni aytadilar va ularga javob olishni istaydilar (salomlashishga 
o ‘xshagan). Boshqa narsalar Yevropadagidek kechadi.
Sovg‘alar: sovg‘alami qabul qilishadi va qaytarishga harakat qilishadi.
Suhbatlaming borishi: biznes haqida suhbatlashishni yoqtirishadi, 
shuningdek, o ‘z shaharlaridagi yodgorliklar haqida hamda diniy mavzulami 
ham chetlab o ‘tmaydilar. Arablar turli xil dinlarga sabrli boMishadi.
Takliflar: har qanday takliflarga yo‘q demaydilar.
Lotin Amerikasi
Murojaatlarda: «sinor» (er.kak kishiga nisbatan), «sinora» (turmush 
qurgan ayollarga nisbatan), «Sinorita» (turmushga chiqmagan xotin-qizlarga 
nisbatan).
79

---

Aniqlik: lotin amerikaliklar kechikishlarga unchalik e ’tibor berishmaydi. 
Agar siz 30-40 daqiqaga kech qolsangiz ham bu ulami unchalik hayrat- 
lantirmaydi.
Kiyinish: ishbilarmonlar havoning issiqligiga qaramay uchrashuvlarga 
kostyumda kelishni afzal ko‘rishadi.
So‘zlashuv taomili: lotin amerikaliklar bilan suhbat vaqtida uzoqlash- 
masligingiz lozim. Ish yuzasidan bo ‘lgan savollarga ob-havo, tabiat 
va taassurotlar haqidagi 5 minutlik suhbatdan so‘ng o ‘tishingiz kerak. 
Kelishuvlami qorong‘ida o ‘tkazmang, vaqtni va suhbatni cho‘zishga harakat 
qiling. Bu odatlami ular yaxshilik belgisi deb tushunishadi. Shartnomalami 
imzolash vaqtida lotin amerikaliklar eng kichik detallami ham e ’tiborga 
oladilar. Noroziliklarni ham ular tinch va tushungan holda qabul qilishadi. 
Ular odatda birinchi uchrashuvdayoq shartnomalar tuzishmaydi. Bir necha 
uchrashuvlardan keyin tuzishni afzal ko‘rishadi.
Sovg‘alar: qimmat bo‘lmagan sovg‘alami juda ham yoqtirishadi.
Suhbatlarning borishi: Ular o ‘z davlatlarida joylashgan diqqatga 
sazovor joylar haqida suhbatlashishni yoqtirishadi. Siyosatga unchalik 
qiziqishmaydi.
Takliflar: takliflardan odatda voz kechishmaydi.
Xulosa qilib aytganda, olijanoblik faqatgina bilimda emas, balki bir- 
birini tushunishdadir. Bu xatti-harakatlardagi eng kichik detallardan iborat: 
madaniyatli salomlashish, hurmat bilan bahslashish, stol atrofida o ‘zini tuta 
bilish, boshqalarga bildirmasdan yordam berish, tabiatni va atrof-muhitni 
asrash, yomon so‘zlarni gapirmaslik va boshqalar. Shu bilan birga, odamlarga 
va atrof-muhitga sabr-toqat bilan munosabatda bo‘lish ham olijanoblikdir.
Yaxshi xulq-atvor negizida odamlarga xalaqit bermaslik, «hamma yaxshi 
yashasin» degan niyat yotadi. Inson o ‘zida xulq-atvomi emas, balki uni 
belgilovchi omillami tarbiya qilishi lozim. 0 ‘zining dunyosiga, jamiyatga, 
tabiatga va o ‘tmishga e ’tibor bilan qarashi kerak.