Abdullayeva sarvinoz

Mavzuning  dolzarbligi.O’zbek    milliy    ongi,tafakkuri,dunyoqarashi,adabiy  
tili,adabiyoti    va      madaniyatining    shakllanishi    va      taraqqiy      etishida      badiiy  
adabiyotning    o’rni      beqiyosdir.Chunki    abadiy    tilning    rivoji    uchun      badiiy  
adabiyot   tili  eng  boy  manbaa  bo’lib  xizmat  qiladi. 
         Adabiy    tilning   badiiy  mukammallikka, milliy   xarakterlar  yaratishdagi  
o’ziga  xoslikka  erishishida  so’z    san’atkorlarining  mashaqqatli   xizmatlarini   
                                                           
4
Sayfullayeva R va  boshqalar. Hozirgi O`zbek adabiy tili.Toshkent: 2009. 83-bet. 

---

5 
 
alohida   takidlash  lozim.SHu  bois   ularning  asarlari    va  uslubini    lingvistik  
jihatdan    o’rganish    bugungi    kunda    muhim    ahamiyatga      ega.    Zero,”o’zlikni   
anglash,milliy  ong   va  tafakkur  ifodasi,  avlodlar  o’rtasidagi   ruhiy-ma’naviy  
bog’liqlik    til    orqali    namoyon      bo’ladi”.Buyuk    marifatparvar        bobomiz  
Abdulla  Avloniy  so’zlari  bilan  aytganda”har bir  millatning   dunyoga  borlig’ini  
ko’rsatadurg’on    oinai    hayoti    til    va      adabiyotdur.Milliy    tilni    yo’qotmak  
millatning    ruhini  yo’qotmakdur”
5
 
        Sharq     uyg’onish   davrining  eng   yirik    siymolaridan  biri,xalq  tilining    
yirik    bilimdoni,buyuk    adib    Yusuf    Xos      Hojib      asarlari      bugungi    kun,  
ma’naviy    tuyg’ularini      yuksaltirishda      beqiyos      ahamiyat    kasb    etadi.    
Adibning   bizga   qoldirgan”Qutadg’u   bilig” asari  XI asrda   yaratilgan  bo’lsa-
da      bugungi    kunda      ham    hayotiy      ahamiyatini      yo’qotmagan.Yusuf    Xos  
Hojibning      ona    tiliga    bo’lgan        munosabati,       uning    boyligi    va    buyukligini  
anglash    tuyg’usi    adibning    “Qutadg’u    bilig”asarida    yaqqol    namoyon   
bo’ladi.Bundan 
 
 
tashqari 
 
 
o’zbek 
 
tilining 
 
jozibasi,  
ohangdorligi,ifodaliligi,tasirchanligi    turfa    lingvistik    vositalar    yordamida  
tasvirlab    berilgan.Xususan    adib    “Qutadg’u    bilig”tilining      badiiyatini    
taminlovchi  leksik-stilistik   vositalardan  mahorat  bilan   foydalanganligi  kishini  
lol  qoldiradi.Mana     shu  sababli  o’zbek  xalqi   ajdodlari   qoldirgan   bunday  
bebaho   asarlarni   doimo   ardoqlab  kelgan. 
    Turkiy    tilni    leksik    boyligidan    yuqori    darajada      xabardor    bo’lgan    Yusuf   
Xos  Hojib  ularni  o’z  o’rnida  qo’llash  borasida ham   mohir   edi.Ijodkorning  
so’z  qo’llash   uslubi,o’ziga  xosligi,  mahorati  kabi  jihatlar  muayyan  darajada  
bugungacha    qaysidir      yo’nalishda    o’rganilgan    bo’lsada,        biroq    “Qutadg’u  
bilig“    asari    tilining      badiiyatini      taminlovchi    leksik    vositalar,      asar    tili  
leksikasi    to’lig’icha    mukammal    tadqiq    qilinmagan.Shu    boisYusuf    Xos   
Hojibga 
 
xos 
 
ko’p 
 
ma’noli 
so’zlarning 
 
ma’no  
                                                           
5
Karimov I.A. yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch. Toshkent:”Ma’naviyat”, 2008 y.38-bet. 

---

6 
 
xususiyatlari:sinonim,antonym,omonim,    so’zlarning    asarda    qo’llanishi    kabi  
masalalar  tadqiqodning  dolzarbligini   belgilaydi.