Abdulla qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti

Mavzu: “Meva va sabzavotlar”.

Tarbiyachi – logoped; “Men sizlarga meva sabzavotlarning nomini aytaman, sizlar esa ularning qandayligini (shirinligi, nordon-achchiqligi, mazaliligi) aytasizlar” Bolalar:

Olma - ...... - shirin, nordon

Nok - ...... - shirin

Olcha - ...... - nordon

Piyoz - ....... - achchiq

Pamidor - ....... - mazali

Sabzi - ........ - shirin

Sarimsoq - ........ - achchiq

Anor - ....... - nordon

Mavzu: “Ranglar”

Logoped – Tarbiyachi

- Qang, bolalar, menda qanaqa chiroyli pufaklar bor. Qaysi pufakni xoxlasangiz, surang: sariqmi, qizilmi, yashilmi, zangorimi – kukmi, so’rang, - deya bolalarga savol beradi.

Bolalar birin – ketin:

- menga qizil pufakni bering, - deya qizil sharni lagaped – tarbiyachi qulidagi pufaklar orasidan topib, o’ziga oladi.

- Menga kukini bering....

- menga qizil rangli pufakcha kerak.

Shu zail savol – javob tariqasida bolalar ranglar bilan tanishib boradilar.

Tarbiyachi – logoped:

• 
  men orqamga ugirilib turaman, sizlar esa rangli qalamalarni olib yashiringlar. Men esa sizlarda qanday qalam borligini topaman. Agar topsam, uni menga berasizlar, topa olmasam uning rangini o’zingiz aytasizlar.
  
• 
  Senda qizil qalam bor.
  
• 
  Yo’q, menda yashil qalam bor.
  
• 
  Senda sariq qalam bor.
  
• 
  To’g’ri, menda sariq qalam bor.
  

Endi stol ustida hamma hayvonlar, yovvoyi va uy hayvonlari bir yerga yig’ilishgan holatda turishibdi. Ular bir oila bo’lib yashamoqchi. Lekin ular bir birlari bilan kelishib yashashlari uchun ularga yordam beradi. Qani, kim nima bo’ladi? Ayiq – buva, tulki – buvi, quyon – o’g’il nevara, olmaxon – qiz nevara, bo’ri – ota, ot – ona, qo’y – o’g’li, mushuk – qizi.

“Topishmoqlar” o’yin bola aqliga foydali mashg’ulotdir. Topishmoqning o’zi – ijodiy vazifadir.

Nutqi to’liq rivojlanmagan maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarda topishmoq topishga nisbatan qiziqish katta bo’ladi. Masalan:

• 
  “O” desam, ochiladi, “B” desam, yopiladi, (og’iz)
  
• 
  Onasi bitta, bolasi mingta (oy va yulduzlar)
  
• 
  Qo’lsiz oyoqsiz eshik ochar (Shomol)
  
• 
  Ikki og’ayni bir birini ko’rmaydi (ko’z)
  
• 
  To’rt oyoqli – temir tuyoqli (ot)
  
• 
  Odamga do’st, uyga qo’riqchi (it)
  
• 
  Ikki qo’li kalta, qornida xalta (kinguru)
  

Logopedik mashg’ulotlar jarayonida nutqi to’liq rivojlanmagan maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalar uchun logopedik o’yin turlari qo’yidagilar.

1. 
   Hayvonlar, qushlar va ularning harakatini ifodalovchi o’yinlar.
   
2. 
   Meva va sabzavotlarni o’rganishga oid o’yinlar.
   
3. 
   Mevalarni umulashtirishni urganishga doir o’yinlar.
   
4. 
   Idish tovoqlar va oziq ovqatlar mahsulotlarini o’rganishga doir o’yinlar.
   
5. 
   Oila a’zolarini o’rganishga oid o’yinlar.
   
6. 
   Tana a’zolari bilan tanishishga oid o’yinlar.
   
7. 
   O’z uylari, manzillarini o’rganishga oid o’yinlar.
   
8. 
   Hisoblash malakalarini oshirishga oid o’yinlar.
   
9. 
   Yil fasillarini o’rganishga doir o’yinlar.
   
10. 
    Ranglarni ajratishga doir o’yinlar.
    

Xulosa qilib aytadigan bo`lsak nutq kamchiliklarini bartaraf etishda differensiallashga metodlardan foydalanishning axamiyati katta ekan. Biz bo`lg’usi defektolog – logopedlar sifatida hamda barkamol avlod tarbiyachisi sifatida buni yaxshi bilmog’imiz va tarbiyaviy ish jarayonini va o`qitishni shu asosda tashkil etishni o`rganmog’miz lozim.

Bundan tashqari ota –onalar bilan ishlash, mustaxkam aloqa o`rnatish, logoped tomonidan berilgan topshiriqlarni uyda takrorlanishiga e’tibor qaratish ishlari ham to`g’ri tashkillashtirilishi kerak. Logoped ish faoliyatida didaktik o`yinlar, harakatli o`yinlar, so`z o`yinlaridan unumli foydalanish, xalq og’zaki ijodi namunalarini ish faoliyatimizda unumli qo`llash ham bolalarda uchraydigan nutq kamchiliklarini bartaraf etishga yordam beradi.