Абдулла қАҲҲОР

— Кеча кечқурун далага кетган эди.
— Уқийднми?
— Ҳа... унча-мунча...
— Сурати йўқмн?
Хайрият Сорахон умрида сурат олдирмаган. Ростини 
айтиш Эҳсонни таажжублантирар эди. Саидий Эҳсон- 
нинг саволини эшитмаган бўлиб, гапни бошқа ёққа 
бурди:
— Мен бир фикрга келдим: шу Носировнинг кирди- 
кори тўғрисида газетага бир фельетон ёзилса бўлмасми- 
кин?
— Бўлмайди...— деди Эҳсон, аммо сабабини айтиш- 
га улгурмади, Муродхўжа домла кириб қолди.
Домла кечаси меҳмоннинг олдига кирмаган бўлса-да, 
Саидийдан унинг Москвада ўқнб қайтган доктор экани- 
ни эшитган эди.
— Марҳабо, марҳабо...— деди домла чуқур сами- 
мият билан сўрашиб,— маъзур кўрасиз, кечаси кирма- 
дим. Қнриш ихтиёрим бор эди, нотинч қилмай дедим.
Нонушта пировард бўлгунча домла шарқ табобати 
ва унинг машҳур кишилари тўғрисида сўзлади, ҳозирги 
замон медицинаси Абу Али ибн Сино замонидаги та- 
бобатдан ками беш юз йил орқада, ҳозирги замон меди- 
цинасининг энг аҳамиятли тармоғи ветеринария, энг 
аҳамиятсизларидан бири — тиш докторлиги, деган фикр- 
лар баён қилди. Эҳсон Муродхўжа домлани билади. 
аммо сира ҳамгап бўлмаган эди, бошдан-оёқ унинг сўз- 
ларига ноилож қулоқ солиб ўтиргани учун гапни яна 
чўзмасин деб, унга қарши ҳеч нарса демади. Домла яна 
гапга огиз ростлаганида Эҳсон жавоб сўради:
— Энди менга жавоб,— деди ва ўрнидан турди.
Саидий унинг кечгача қолншини сўради. Эҳсон қат-
тиқ узри бор эканини айтди.
— Раҳимжон кўпдан бери сизнинг тўғрингизда менга 
сўзлаб юрар эди,— деди домла ўрнидан тураётиб,— сиз- 
ни бнр кўриш орзусида эдим, насиб бўлди. Афсуски, ке- 
таман дейсиз. Мана энди тез-тез келиб туринг. Шарқ 
табобатига онд китобларим бор... Ҳа, айтгандай, бир 
ожизамиз бор, анчадан бери бетоб, бир сари қадам ки- 
рнб, кўриб чиқасизмн?
Эҳсон розилик билдирди. Ҳовлига чиқилганда, домла 
Саидийга «олиб боринг» ишорасини қилиб, ўзи зина усти- 
даги ғалвирдан дон олиб товуқларга сепа бошлади.
Тўпа ойнакорлик айвонининг зинаси остидаги қишда 
самовар қўпиладиган подвалда ётар эди. Саидий Эҳсон-
213
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ни бошлаб тушди. Подвалдан эскирган қовун пўчоқ ҳиди 
келар эди. Арқон каравотда қизил шол кўрпа ёпиниб 
ётган Тўпа оёқ шарпасини сезиб, кўзини очди ва булар- 
ни кўриб ўрнидан туришга ҳаракат қилди.
— Қимирламанг, қимирламанг!— деди Эҳсон.
Тўпа кагта бир гуноҳ иш қилиб афв сўрамоқчи бўл-
гандай Саидийга қаради ва шу қараши билан «нима қи- 
лай» деб, амр кутгандай эди.
— Бу киши доктор. Касалингизни 
айтинг!— деди 
Саидий.
Тўпанинг ичга ботиб кетган кўзлари катта очилдн: 
Муродхўжа домла уришиб бермасмикан?
Уни титроқ босди. Эҳсон мулойим сўзлар билан ҳол 
сўраб, қўлини ушлаганда, Тўпа яна Саидийга қаради.
— Бегим...— деди, худди гуноҳимдан кечинг, деган- 
дай қимтиниб.
— Нега қўрқасиз?— деди Эҳсон, унинг томирини уш- 
лаб,— мен касалингизни билмоқчиман, дори ёзиб бера- 
ман... тузаласиз... қаерингиз оғрийди?
Шу гапни Саидий ҳам айтгандан кейин Тўпанинг, 
қўрқуви бир оз босилди.
Саидийни Муродхўжа домла чақирди. Тўпа Эҳсон би- 
лан ёлғиз қолганидан кейин, унинг сўроқларига жавоб 
бера бошлади:
— Худди қўрғошин ютгандайман, кўкрагим оғир. 
Мана шу еримни боссам оғрийди. Қайт қиламан. Зардам 
қайнаб туради.
— Бошингиз ҳам оғрийдими?
— Оғрийди.