Abdujabbor muhammadiyev

erishilishi  vaqtda  ancha  farq  qilishi  mumkin.  Ba’zan  maqsadga 
qay  darajada  erishilgan,  unga  umuman  erishilganmi,  degan  savol 
noaniq  bo'lib  qoladi.
Adaptiv  model  o'z  amal  qilish  sohasiga  ega.  Bu  soha  «huquq
—  ijtimoiy  munosabatlar»  tizimidagi  boshqaruv  bo'g'inidir.  Mazkur 
modelda  quyidagi  tushunchalardan  foydalanish  lozim:  huquqning 
amal  qilishining  ijtimoiy  mexanizmi;  huquq  haqidagi  axborotlarning 
katta  va  kichik  ijtimoiy  tabaqalar  muhitida  tarqatilishi  jarayoni; 
teskari  aloqa;  ijtimoiy  aloqa  qilish  mexanizmi.
Subyektlar  massasiga  muayyan  normaning  ta’siri  shunga  olib 
keladiki,  boshqaruvchi  tizimda  huquqiy  qoidalarning  mazkur 
kompleksining  barcha  talablariga  aholining  moslashishi,  huquq 
normalarini,  ulaming  qimmati  va  adolatlilik  darajasini  bilish  va 
baholash  fenomeni  vujudga  keladi.  Tabiiyki,  huquqiy  tartibga  sol­
ish  amalda  adaptiv  boshqarish  nazariyasida  mufassal  tahlil  qilinu- 
vchi  ommaviy  ta’lim  berish  va  adaptatsiya  jarayonlarini  hisobga 
olishi  lozim.  Uning  talablari  va  qoidalaridan  qonun  hujjatlarini 
amalga  kiritish  vaqti  va  muddatlariga  tegishli  ayrim  amaliy  xulos- 
alar  kelib  chiqadi.  Vaqtlar  va  muddatlar  shunday  bo'lishi  kerakki, 
tegishli  subyektlar  normativ  axborotlarni  olish  va  o'zlashtirishga 
ulgurishlari  lozim.
Bayon  etilayotgan  nazariya  huquqiy  tartibga  solishning  o'ziga 
xos  xususiyatlariga  boshqa  jihatdan  ham  yaqin:  unda  boshqari­
layotgan  obyektni  identifikatsiya  metodi  bilan  o'rganish  protse- 
durasiga  katta  e’tibor  beriladi.  Boshqaruv  ta’siri  ko'rsatish  jaray- 
onida  obyekt  haqida  yetishmayotgan  axborotlar  to'planadi  va 
uning  kelib  tushishiga  qarab  boshqaruv  qarorining  xususiyati 
takomillashtirilib  boriladi.  Bu  yerda  huquqni  qo'llash  sohasiga 
o'xshashlik  ko'zga  tashlanadi,  zero  huquqni  qo'llash  jarayonida 
axborotlar  aniqlangan  holatlardan  kelib  chiqib  qaromi  dalillash  va 
shakllantirish  yo'li  bilan  olinadi.
Tabiiyki,  bayon  etilgan  fikr-mulohazalar  umumiy  huquq  nazari- 
yasining  faqat ayrim  muammolarining  kibernetika  g'oyalaridan  foy­
dalanish  asosida  ishlab  chiqilishiga  tegishlidir.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

V III 
BO B.  H U Q U Q N I  Q O 'LLA SH  VA 
H U Q U Q N I  M U H O F A Z A   QILISH  FAOLIYATINI 
A X B O R O TLA S H T IR IS H