Abdufattox abdugapparov

2.
 
Kamonli cholg‘ularining takomillashtirilishi va ijrochilik xususiyatlari 
 
Kamonli  cholg‘ular  oilasiga  taalluqli  g‘ijjak-alt  ham  yangi  yaratilgan  soz 
bӯlib,  navbatdagi  vazifa  ana  shu  cholg‘uda  professional  ijrochilarni  tayyorlash 
zarur  edi.  Shuni  alohida  ta’kidlash  lozimki,  ustalar  xalk  cholg‘ularini  hozirgi 
zamon  ijrochiligi talablaridan kelib chiqib, boshqa cholg‘ular qatori  g‘ijjakni  ham 
nota yӯlidagi ijrochilikka moslab takomillashtirdilar.  
Avval  g‘ijjakning  dastasi  о‘zgardi.  An’anaviy  g‘ijjakda  dasta  dumaloqroq 
bӯlib,  kosa  tomoni  ingichkalashgan.  G‘ijjakchilar  asosan  dastaning  kengroq 
qismida  (yuqori  xarrakdana  sӯng)  barmoqlarni  yurgizib,  baland  pozitsiyalarga 
kamdan-kam  ӯtib  ijro  qilar  edilar.  Takomillashgan  g‘ijjakda  esa  dastaning 
barmoqlar  qӯyiladigan  tomoni  tekisroq  hamda  kosa  tomonga  kengayib  boradigan 
qilib  ishlandi.  Buning  natijasida  g‘ijjakning  amalda  foydalaniladigan  diapazoni 

---

 
141 
(tovush hajmi) ancha kengaydi. Tabiiyki, bu ӯz-ӯzidan g‘ijjakchi sozandaga yuqori 
pozitsiyalarda  chalishga  katta  imkoniyatlar  yaratdi.  Bir  necha  asrlar  davomida 
jahon kompozitorlari tomonidan yaratilgan durdona mumtoz kuylarni g‘ijjakda ijro 
etish  mumkinligi  amalda  tasdiqlandi.  Buni  XX  asrning  60-70  yillaridan  boshlab, 
hozirgi  davrimizga  qadar  ijrochilik  sohasida  tanilgan  bir  necha  g‘ijjakchi 
sozandalar  misolida  kӯrish  mumkin.  1971  yil  fevralida  о‘tkazilgan  respublika 
tanlovida  yosh  g‘ijjakchilar  Shuhrat  Yо‘ldoshev,  Botir  Rasulov  g‘olib  chiqib, 
birinchi  darajali  Laureat  unvoniga  sazovor  bӯldilar.  Ushbu  о‘quvchilarni 
tarbiyalashda  ustoz  Obid  Xolmuhamedovning  xizmatlarini  alohida  ta’kidlamoq 
zarur.  Kamina  ham  Toshkent  davlat  konservatoriyasida  Obid  Xolmuhamedov 
sinfida  tahsil  olgan  (1957-1961  yillar).  Shuhrat  Yо‘ldoshevning  yana  katta 
muvaffaqqiyati  1973  yilda  Voronejda  о‘tkazilgan  sobiq  Ittifoq  tanlovida  birinchi 
ӯrinni  egalladi.  Shu  tanlovda  Shuhrat  Yӯldoshev  ijro  etgan  asarlar  rӯyxatini 
keltirish maqsadga muvofiqdir.