Abdijamilova biybisanem abdiraximovna

Izertlewdiń ilimiy gipotezası: 
Mektepte matematika páni boyınsha kásipke 
baǵdarlap oqıtıw, eger matematika pánin kásipke baǵdarlap oqıtıwdıń máqseti, 
wazıypaları hám funkciyaları funcional-máqsetli dárejede bolsa, ilimiy 
pedagogikalıq támiyinlew nátiyjeli boladı. Jantasıw hám principler tiykarlanadı. 
Matematika páni boyınsha kásipke baǵdarlap oqıtıwdı ilimiy-pedagogikalıq 
támiyinlewdiń pedagogikalıq shártleri hám modeli islep shıǵıladı. Kásipke 
baǵdarlap oqıtıwdıń nátiyjeligin asırıw ushın xızmet qılatuǵın metodikalıq dárejede 
oqıw-metodikalıq kórsetpe islep shıǵıladı.
Izertlew teması boyınsha ádebiyatlar analizi. 
Gárezsiz Ózbekstanda 
oqıwshılardıń tárbiyasına qarata qoyılıp atırǵan eń áhimiyetli talaplardan biri 
olarda miynet etiwge tárbiyalawdan ibarat bolıp tabıladı. Miynet etiwge bolǵan 

---

10
talaptıń jánede rawajlanıwı islep shıgarıwdı rawajlandırıw, kópǵana islep shıǵarıw 
processlerin maksimal dárejede avtomatlastırıw, miynet sharayıtların jaqsılaw, 
jumıs waqtın qısqartıw nátiyjesinde, tek ǵana sociallıq paydalı miynet ǵana ózin
kórsete alıw juwmaǵında payda boladı. Ulıwma orta bilim beriw mektebin 
reformalawdıń tiykarǵı baǵdarlarında oqıwshılardıń miynet tárbiyası hám kásipke 
baǵdarlanıwı qanday rol oynawına ayrıqsha itibar berilgen. ―Ulıwma 
bilimlendiriw mekteplerinde oqıwshılardı kásip-ónerge baǵdarlaw islerin 
shólkemlestiriw ( M.M.Minovarova, Z.B.Burxonova) [1]. Baslawısh tálim 
oqıwshıların 
kásipke 
baǵdarlawda 
dáslepki 
pedagogikalıq 
processler(G.N.Ermatova), Professiya-matematika oqıtıwshısı (O.S.Axmedov), 
mektep matematika sabaqlarında mısal-máseleler sheshiw arqalı túrli kásiplerge 
baylanıslı maǵlıwmatlardı sińdiriw (M.N.Boboyeva) ilimiy maqalalarda keltirilip 
ótilgen.
 
Izertlewdiń teoriyalıq hám metodikalıq tiykarı: oqıwshıga baǵdarlanǵan 
oqıtıw koncepciyası (Е.S.Polat, I.S.Yakimanskaya); shaxstıń rawajlanıw teoriyaları 
(Е.А.Klimov, T.V.Kudryavcev, К.S.Levitan, D.S‘yuper, S.St‘erno, D. Holland); 
individuallıq 
hám 
differenciallıq 
oqıtıw(А.А.Kuznecov, 
S.S.Kravcov, 
М.V.Rıjakov); kásiplik oqıtıw ideyaları (А.L.Zelezinskiy,P.S.Lerner,N.V. 
Nemova, А.V.Novikova, М.S.Pak, Т.V.Chelısheva, G.М.Chernobel‘skaya, I.D. 
Chechel`, S.N.Chistyakova háreket barısında dúnyanı hám ózin tanıp, 
túrlendiretuǵın belsendi sub‘ekt sıpatındaǵı insan haqqında ideyalar (L.S. 
Vıgodskiy, А.N.Leont`ev, S.L.Rubinshteyn); oqıtıw menen tárbiyalawǵa sistemalı 
kóz-qaras (Yu.К.Babanskiy, М.А.Danilov, V.I.Zagvyazinskiy, V.К.Kirillov h.t.b) 
Derlik kópshilik avtorlardıń pikirlerinshe matematikanı oqıtıwda bas 
wazıypalardan biri oqıwshılarda pikirlewdi, kóz aldıga keltiriwlerdi qáliplestiriw 
hám rawajlandırıwdan ibarat. Bul tek ǵana matematik oqıw kursınıń ishki 
mashqalası, bálkim basqa pánlerdi úyreniwge, turmısqa, miynetke, sociallıq 
paydalı miynetke tayarlaw menen baylanıslı sırtqı wazıypalar esaplanadı. Insannıń 
keńislik figuraların kóz aldıǵa keltiriw fundamental wazıypalardı óteydi hám júdá 

---

11
kóplegen qánigeler ushın ámeliy iskerliginde zárúr. Máselen, arxitektor, injener, 
qurıwshı, dizayner, operator, dispetcher, ushıwshı, kosmonavt h.t.b.